Predstavljamo događaje o kojima se već decenijama ne priča ili koji se prećutkuju

Dok su ustaše masovno ubijale Srbe, NDH je sve do 1945. održavao diplomatske odnose sa Srbijom, čiju je vladu vodio Milan Nedić

Samo pet dana posle napada Adolfa Hitlera, na delu teritorije okupirane Jugoslavije formirana je ustaška Nezavisna Država Hrvatska ili NDH, koja je u istoriji ostala zabeležena po zverstvima i genocidu nad Srbima, Jevrejima, Romima, kao i Hrvatima neistomišljenicima, pretežno komunistima.

U centru grada

Prema podacima Američkog muzeja Holokausta u Vašingtonu, u NDH je ubijeno 32.000 Jevreja, 25.000 Roma (gotovo svi u NDH) i 320.000 do 340.000 Srba, odnosno svaki šesti u NDH. Ustaše su svoj cilj - uništavanje srpske manjine - rešavale na tri načina: pokoljima, proterivanjem i pokrštavanjem... Taj i takav NDH za sve vreme rata, sve do 1945. godine, održavao je uredne diplomatske odnose sa Srbijom, čiju je vladu vodio Milan Nedić!

Konzularno predstavništvo Nezavisne Države Hrvatske 1941. bilo je smešteno u samom centru Beograda, u zgradi Glavne pošte kod Narodne skupštine u Beogradu. Adresa konzulata bila je Prestolonaslednikov trg broj 12. Konzulat je imao tri zaposlena službenika. Diplomatsko predstavništvo NDH je imalo i svoj auto na čijim su prednjim blatobranima lepršale zastavice NDH, a na zgradi u kojoj su obitavali stajao je hrvatski grb sa ustaškim znakom.

Prvi zvanični predstavnik NDH u Beogradu bio je domobranski satnik Josip Lončarević, koji je već krajem aprila 1941. doputovao u Beograd, da bi ga 12 meseci kasnije zamenio dr Ante Nikšić. Konzulat je tada bio preseljen u najuži centar grada, u Dobračinu 22.

Zanimljivo je da tokom četiri godine nije zabeležen nijedan napad na zgradu konzulata ili zaposlene u njemu, nijedan kamen nije poleteo prema prozoru, niti je neko pokušao da skine zastavu. Najdalje dokle su Srbi u Beogradu išli u izražavanju svog protesta bilo je da po kafanama pevaju „Ciganka je porodila bika, glava mu je ko u poglavnika“, zbog čega je dr Nikšić nekoliko puta ulagao zvanične proteste srpskoj vladi i nemačkim okupatorima, a kad su dva gimnazijlca 1942. ispred konzulata zapevala „Paveliću, ti si pseto, platićeš nam ovo leto“, na Nikšićevu intervenciju su uhapšeni.

Protestne note

Posebnu protestnu notu konzul NDH uputio je srpskim i nemačkim vlastima u oktobru 1942, kad je neko na kapiju zgrade u Dobračinoj 22 okačio naslovnu stranu ustaškog časopisa za decu Smilje, sa fotografijom Ante Pavelića. Preko lika ustaškog poglavnika bio je nacrtan „četnički znak“ - lobanja sa ukrštenim kostima - i napisano „Smrt svakom Hrvatu“. Nikšić je, međutim, imao i ozbiljnija zaduženja: vodio je ustaške špijune na teritoriji Srbije. Između ostalog, sačuvan je izveštaj jednog od njih - ali mu je ime do dana današnjeg ostalo nepoznato - koji se približio vladici Nikolaju Velimiroviću, prinudno preseljenom u manastir Ljubostinja kod Trstenika.

Na početku 1943. Nikšića je na mestu konzula zamenio dr Ivan Gligo.

LJUT ZBOG KAFANE

Ustaškom konzulu u Beogradu smetalo je što se jedna kafana zove „Mostar“, jer se Mostar našao u granicama NDH, a bunio se i što se na Radio Beogradu emituju pesme o Sremu kad je Srem hrvatski. Zbog ovoga je uredno podnosio protestne note, a Nedićeva vlada ih je uredno primala.



Momčilo Petrović