Na veb sajtu hrvatskog Državnog zavoda za intelektualno vlasništvo nalazi se brošura pod nazivom “Hrvatski izumitelji kroz povijest”. Na početku brošure je prikazan “reprezentativni uzorak velike skupine entuzijasta i vizionara/izumitelja koji su dio hrvatske baštine”. Ništa od ovoga ne bi bilo sporno da neki od tih hrvatskih vizionara nisu po nacionalnosti Srbi.

Među “spornim” pronalazačima na listi su:

1. Nikola Tesla po pitanju svog porekla na početku spisa svog američkog patenta US335,786, za koji je podneo prvu prijavu 30. marta 1885. godine navodi da je iz Smiljana, Lika, pogranične zemlje Austrougarske (tj. Vojne krajine). Pored toga, imajući u vidu da je rođen u porodici srpskog pravoslavnog sveštenika Milutina Tesle, jasno je da je Tesla po poreklu Srbin, koji je rođen u Austrougarskoj.

2. Ruđer Josip Bošković bio je srpski fizičar, astronom, matematičar i diplomata iz srednjovekovnog Dubrovnika i jedan od najznačajnijih naučnika svoga vremena, uvršten među 100 najznamenitijih Srba svih vremena. Rođen je 18. maja 1711. godine kao sedmo dete trgovca Nikole Boškovića (Srbina iz Orahova kod Trebinja u Hercegovini) i majke Pavle (italijanskog porekla, iz porodice Bara Betere, poznatog dubrovačkog pesnika). Njegov brat je bio Bartolomej Baro Bošković.

profimedia0160313041.jpg
Foto: Profimedia

Ceo radni vek proveo je u tuđini, gde je stekao i svetsku slavu, a samo jednom je svratio u svoj zavičajni Dubrovnik, 1747. godine. Bio je profesor univerziteta, osnivač Milanske opservatorije i direktor Optičkog instituta Francuske mornarice. Bio je univerzalan stvaralac: filozof, matematičar, astronom, fizičar, inženjer, pedagog, geolog, arhitekta, arheolog, konstruktor, optičar, diplomata, putopisac, profesor, isusovac, najbolji pesnik na latinskom jeziku osamnaestog veka i prevodilac-poliglota.

3. Ivan Vučetić je argentinski antropolog, policijski inspektor i pronalazač srpskog porekla. Rođen 20. jula 1858. godine na ostrvu Hvaru, poreklom iz Crne Gore, Ivan Vučetić se nastanio u Argentini 1882. godine, kada je imao 23 godine. Dobivši argentinsko državljanstvo promenio je ime u Huan Vučetić. Stupio je 1888. godine u Centralno odeljenje policije provincije Buenos Ajres u La Plati. U početku je radio kao računovođa, a posle je postao šef Kancelarije za statistiku. Stvorio je Kancelariju za antropometrijsku identifikaciju i kasnije Centar za daktiloskopiju, čiji je bio direktor.

Njegov sistem otisaka prstiju je 1905. godine prihvaćen u policiji Buenos Ajresa, kasnije Federalne policije Argentine. Akademija nauke u Parizu je 1907. godine objavila da je sistem identifikacije ljudi koji je razvio Vučetić najprecizniji poznati u to vreme. U njegovu čast policijska akademija u La Plati nosi naziv “Escuela de Policia Juan Vucetich”, a postoji i istoimeni muzej. Takođe, u Zagrebu Centar za kriminalistička veštačenja nosi njegovo ime. Pula ima memorijalni marker po Vučetiću, zbog njegove službe tamo u austrougarskoj mornarici, dok na Hvaru ima svoju bistu.

Posebno je interesantan slučaj Eduarda Penkale (1871-1922), pronalazača patent olovke, koji se takođe nalazi na ovoj listi, a iako nije Srbin, njegovo “hrvatsko” poreklo je više nego sporno, pošo ga svojataju na više strana. Prema Vikipediji njegov otac je poljskog porekla, a majka holandskog, dok je on sam rođen u Liptovskom Mikulašu, tadašnjoj Mađarskoj, današnjoj Slovačkoj. Međutim, slovački izvori tvrde da je on Slovak, kao i da njegovi srodnici i danas žive u Slovačkoj.

Hrvatski izvori navode da je postao naturalizovani Hrvat kada se početkom XX veka doselio u Zagreb i uzeo ime Slavoljub. Međutim, ovaj navod nije jasan, jer je Hrvatska u to vreme bila deo Kraljevine Hrvatske i Slavonije, koja je bila deo Kraljevine Ugarske, kao dela Austrougarske. Shodno tome, verovatno se misli na njegovo državljanstvo, a ne na nacionalnost. Penkala je imao preko 80 patenata.

Ono što nije sporno je da je Penkala bio uspešan pronalazač i poslovni čovek, što je bio slučaj i sa Teslom, Boškovićem i Vučetićem.

Kurir.rs/telegraf