Ni pod mukama, ni pod pretnjom smrću, Sloboda nije htela da izda ljubav svog života. Ubijena je zato sa celom svojom porodicom

Nedavno preimenovanje Trga Maršala Tita u Zagrebu izazvalo je velike polemike u Hrvatskoj i na Balkanu, a odluka gradonačelnika Milana Bandićada vrati bistu partizana i narodnog heroja Iva Lola Ribara izazvala ih je još.

Bista će biti postavljena na mestu s kojeg je uklonjena na Črnomercu, uz ulicu koja je do 1991. nosila ime Ive Lole Ribara, piše Express.hr.

Bandić je rekao kako je sramota da Lola Ribar ima u Beogradu svoju ulicu, dok se u Zagrebu tom narodnom heroju skidala glava.

Ivo Lola Ribar rođen je u Zagrebu, 23. aprila 1916. godine, a otac mu je bio političar Ivan Ribar. U Zagrebu provodi prve godine detinjstva, a osnovnu školu je pohađao u Karlovcu i nastavio u Beogradu.

Studirao je pravo na Pravnom fakultetu u Beogradu i političku ekonomiju u Ženevi. Za vrijeme studija pristupio je komunističkoj omladini a 1937. godine vodi omladinsku komisiju CK KPJ. Od 1937. je i sekretar CK SKOJ-a i na toj dužnosti ostaće sve do svoje smrti.

Ribar kao student filozofije proučava klasike idealističke i materijalističke filozofske škole: Ničea, Voltera, Hegela — kako bi se idejno opredelio za Marxa i Lenjina.

Mada iz situirane i ugledne građanske porodice (otac Ivan je bio predsednik Ustavotvorne skupštine Kraljevine Jugoslavije), on racionalistički prihvaća ideju socijalizma kao svoj pogled na svijet.

Lola je jedan od glavnih organizatora Komunističke partije Jugoslavije pre Drugog svetskog rata. Savez komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ), koji je posle Prvog svetskog rata izložen stalnim udarcima postao je najvažniji u okupljanju mladih političkih snaga u Kraljevini Jugoslaviji, i prvi put u svojoj istoriji brojao je više od 10.000 aktivnih članova.

Ivo je uhapšen krajem decembra 1939. godine, zbog komunističke delatnosti, i do aprila 1940. godine zatvoren je u bilećkom koncentracionom logoru.

Posle izlaska iz Bileće, prema Brozovim nalozima, organizuje VI zemaljsku konferenciju SKOJ-a.

Majka je Ivu u detinjstvu dala nadimak Lolo, što se među njegovim društvom u Beogradu vremenom pretvorilo u Lola.

Lola je bio pravnik, filozof, poliglot i političar, pa nije čudno da su ga mnogi idealizovali.

Čuvena je priča o Slobodi Trajković, devojci i verenici Lolinoj, koja je "onako mala i nežna, pošla u smrt kao u šetnju, s osmehom koji je uvijek bio njen".

Šestog aprila 1941. godine, porodice Ribar i Trajković trebalo je da na zajedničkom ručku u Beogradu dogovore detalje oko venčanja Ive Lole i Slobode. Tog jutra je Beograd bombardovan.

Trinaest meseci kasnije, tri godine uoči Dana pobede, 9. maja 1942. godine, u gasnoj komori na Banjici, nacisti su ubili celu porodicu Trajković, Slobodu, njene roditelje Svetolika i Milenu, njenog brata Miroslava i sestru Veru.

Uhapšeni su i odvedeni na Banjicu pošto su Nemci došli do pisma koje je Ivo Lola napisao svojoj devojci sa slobodne teritorije. Nacisti su želeli da Sloboda odgovori na pismo i zakaže sastanak vereniku na određenom mestu, u određeno vreme, pa da ga uhvate u zamku i zarobe.

Ni pod mukama, ni pod pretnjom smrću, ona to nije htela. Ubijena je zato sa celom svojom porodicom.

Koga je takva djevojka volela, taj nije uzalud živio, komentarisalii su tada njegovi prijatelji.

Krajem 1943. godine, nakon što je bio oslobođen dužnosti sekretara SKOJ-a, određen je za šefa prve partizanske vojne misije u Glavnom štabu savezničkog zapovedništva u Kairu.

Dok se spremao da poleti avionom u Kairo, poginuo je na Glamočkom polju, pogođen bombom iz neprijateljskog aviona neposredno pre poletanja, 27. novembra 1943. godine.

Nakon pogibije pokopan je na Glamočkom polju, a 27. maja 1948. godine njegovi posmrtni ostaci preneseni su u Grobnicu narodnih heroja ispod Kalemegdanske tvrđave u Beogradu. Na Glamočkom polju sagrađen mu je memorijalni muzej koji je danas u zapuštenom stanju.

Politički analitičari Jugoslavije često ističu da je jedino Ivo Lola Ribar, da je poživio, mogao biti ravnopravan Titu, ili čak postati on. Lola se isticao po svojim individualnim stavovima i promišljanjima, pa je često bio i kritičar same partije, uz reči: "Mi, koji smo jedva pobegli iz jedne vere, nemamo prava da slepo upadamo u jednu novu ortodoksiju, i da primamo govor gluposti za nove istine, ma koliko bili sve čvršće uvereni u potrebu jednog socijalnog pokreta".

(Espreso.co.rs/Express.hr)

POGLEDAJTE BONUS VIDEO:

Ko je zapravo bio Tito?