PERIŠIĆ: Arhivi u Srbiji su na granici održivosti

Dan arhiva u Srbiji obeležen je danas u Arhivu Srbije, a direktor te institucije Miroslav Perišić je upozorio da su arhivi danas na granici stručne i fizičke održivosti. Perišić je podsetio da se sledeće godine navršava 120 godina od donošenja prvog Zakona o Državnoj arhivi Kraljevine Srbije i 120 godina od osnivanja Arhiva Srbije koji se suočava sa problemima nedostatka prostora za smestaj arhivske građe i nedovoljnog broja zaposlenih koji se iz godine u godinu smanjuje.

"Očekuje nas Zakon o elektronskoj upravi što znači i o elektronskom arhiviranju, a sa njim će započeti i proces digitalizacije arhivske građe za šta nas je Ministarstvo kulture tehnički pripremilo nabavkom opreme, ali će ona malo značiti ukoliko ne dobijemo pojačanje u stručnjacima", rekao je Perišić.

On je podsetio da su 2018. godišnjice završetka Prvog svetskog rata, stvaranja Jugoslavije, sticanje nezavisnosti na Berlinskom kongresu, 180 godina diplomatiskih odnosa Srbije i Rusije, godišnjica Mike Alasa, 150 godina Narodnog pozorišta...

"Više nego ikada su Arhivu Srbije potrebni novih ljudi, mladi, obrazovani i ambiciozni stručnjaci i želim da u susret 120. godišnjici Arhiva Srbije pošaljem poruku da su arhivi na granici stručne i fizičke održivosti", istakao je Perišić. On se osvrnuo na rezultate i aktivnosti Arhiva Srbije u proteklih godinu dana, podvukavši saradnju sa Otomanskim arhivom u Istanbulu u okviru koje se realizuje, kako je rekao, "projekat veka" - istraživanje dokumenata u Otomanskom arhivu značajnih za istoriju srpskog naroda.

"Zahvaljujući tome u Arhivu Srbije se sada nalazi više od 22.000 skenova dokumenata koji se odnose na istoriju srpskog naroda od 1450. do 1700. godine na otomanskom jeziku iz Otomanskog arhiva", rekao je Perišić.

Značaj tih dokumenata ilustrovao je činjenicom da uvidom u njih se došlo do saznanja da je za Beograd postojalo 17 različitih naziva i da je postojao most na Savi u Beogradu 1512. godine.

Perišić je pomenuo da je od početka ovog veka Arhiv Srbije objavio više od 50 zbornika dokumenata, tematskih i studijskih kataloga, a u poslednjih 10 godina više od 50 posto zaposlenih u toj instituciji je bilo na studijskim, istraživačkim boravcima u inostranstvu ili angažovani višenedeljnim poslovima na sređivanju i zaštiti arhivske građe srpskog porekla van granica Srbije - u Sent Andreji, Beču, Trstu, Dubrovniku.

Dan arhiva Srbije obeležen je dodelom nagrade "Zlatna arhiva" Fondacije Aleksandra Arnautovića i Godišnje nagrade Đurđa I. Jelenića, kao i otvaranjem izložbe "Podsećanja". Nagrada "Zlatna arhiva", koja se dodeljuje zaslužnim arhivistima i arhivskim ustanovama za doprinos arhivskoj struc, dodeljena je Arhivu Srpske pravoslavne eparhije budimske u Sentandreji i Veri Filipović, arhivskom savetniku Arhiva Srbije.

Odluku je donela Komisija koju su činili viši naučni saradnik Balkanološkog instituta SANU dr Ljubodrag P. Ristić, arhivski savetnik u penziji Nada Petrović i arhivski savetnik Arhiva Jugoslavije Mitar Todorović.

Nagrada Đurđa I. Jelenića za naučni rad iz oblasti arhivistike i istoriografije, objavljen 2017. godine, pisan pretežno na osnovu arhivske građe koja se čuva u arhivima u Srbiji, pripala je dr Aleksandri Novakov za monografiju "Stubovi srpske prosvete. Srpske srednje škole u Osmanskom carstvu 1878-1912" u izdanju Zavoda za udžbenike u Beogradu.

Odluku je doneo žiri u sastavu dr Milan Koljanin, viši naučni saradnik Instituta za savremenu istoriju, dr Radmila Radić, naučni savetnik Instituta za noviju istoriju Srbije i dr Milan Terzić, direktor Arhiva Jugoslavije.

Četvrtu godinu za redom Arhiv Srbije priređuje izložbe posvećene godišnjicama života ili smrti istaknutih stvaralaca.

Ove godine na izložbi, naslovljenoj "Podsećanja", predstavljena su dokumenta iz fondova i zbirki Arhiva Srbije o životu i delatnosti Milovana Đ. Glišića, književnika, novinara i dramaturga, vojvode Radomira Putnika, ministra vojnog i načelnika Štaba Vrhovne komande, Dragiše Lapčevića, novinara, političara i osnivača Srpske socijaldemokratske stranke i Jaše Prodanovića, književnika, ministra i osnivača Samostalne radikalne stranke i Jugoslovenske republikanske stranke.

Izložba, koju su priredile autorke izložbe Tatjana Dragićević i dr Ljubinka Škodrić, postavljena je u dvorištu ispred zdanja Arhiva Srbije.

(Kurir.rs/Tanjug)

Foto Fonet/Zoran Mrđa