(FOTO) OVO JE JEDINA SRPSKA KRUNA: Nemanjićka je izgubljena, Obrenovići je nisu ni imali! Krasila je glavu kralja Petra Prvog, a ratove je pregrmela zakopana u Prizrenu i Žiči!

Kruna je čuvana u domu Karađorđevića od 1904. do 1941. Tokom Prvog svetskog rata čuvana je u Prizrenu, zakopana ispod zgrade Bogoslovije, tri godine

Posle ubistva kralja Aleksandra Obrenovića i kraljice Drage, u Majskom prevratu 29. maja 1903. godine i kraja dinastije Obrenović, na presto je dovedena dinastija Karađorđević, odnosno Petar Karađorđević. On se iz Ženeve vratio u Beograd juna iste godine, posle čega je položio zakletvu na prepravljeni Ustav Srbije iz 1888. godine.

Krunisanje je planirano za narednu 1904. godinu, tako da je bilo dovoljno vremena da se pripremi prikladan program svečanosti. Predviđena je i izrada kraljevske insignije, koje Srbija u tom trenutku nije imala. Za izbor insignija osnovan je Glavni odbor, na čelu sa arhitektom, Mihailom Valtrovićem, direktorom Narodnog muzeja, profesorom Velike škole i jednim od najpoznatijih domaćih umetnika, koji se od 1871. do 1884. godine bavio istraživanjem srpske srednjovekovne umetnosti.

Valtrović je za krunu predložio pet nacrta, a Petar je odabrao motiv dvoglavih orlova. Osim toga, Petrov zahtev je bio da se kruna, izlije od „Karađorđevog topa”, sa ciljem da se uspostavi veze između simbola državnosti i oruđa kojim je ta državnost stečena, dok je sam materijal ukazivao na skromne, seljačko-vojničke korene dinastije.

Za sekretara Glavnog odbora izabran je general Sava Grujić, tadašnji predsednik Ministarskog saveta, koji je bio odličan poznavalac istorije srpske artiljerije. On je od eksponata za budući Vojni muzej, odabrao petofuntovni „abuz”, na kome stajao natpis na srpskom koji svedoči da je izliven, odnosno prepravljen 1812. godine u Beogradu, za vreme vlade Karađorđa. Na istom topu stoji i natpis na arapskom, koji svedoči o njegovom turskom poreklu. S cevi je odsečena desna ručica koja je imala oblik „delfina”. Kruna je izrađena u radionici braće Andrea i Žaka Faliza iz Pariz, po nacrtu Mihaila Valtrovića.

Izrada je koštala 19.000 franaka i završena je 29. avgusta 1904. godina, a zatim je poslata „Orijent ekspresom“. Osveštana je dan pre krunisanja u Sabornoj crkvi u Beogradu. Krunisanje je obavljeno 21. septembra 1904. godine.

Kralj Petar I je bio jedini novovekovni krunisani vladar obnovljene Srbije. Nijedan Obrenović pre njega nije stavio krunu na glavu. Jedino je to učinio njegov unuk Kralj Petar II 28. marta 1941. godine. Naslednici kralja Petra I, kraljevi Aleksandar I i Petar II, nisu krunisani prilikom stupanja na presto, već su po automatizmu, proisteklom iz prava o nasleđivanju, samo preuzeli insignije kralja.

Gde je čuvana svih ovih godina

Kruna je čuvana u domu Karađorđevića od 1904. do 1941. Tokom Prvog svetskog rata čuvana je u Prizrenu, zakopana ispod zgrade Bogoslovije, tri godine. Između dva svetska rata bila je izložena u Dvorskoj kapeli, Kraljevskog dvora a Drugi svetski rat je provela u manastiru Žiča, gde su čuvane i

ostale kraljevske insignije, poput žezla i plašta, odnosno ogrtača od venecijanske kadife optočenog hermelinovim krznom. Pretpostavlja se da je i tamo bila zakopana, jer je deo oko Žiče i Kraljeva bio poprište žestokih borbi po izbijanju ustanka protiv nemačkog okupatora.

Posle rata bila je u Narodnom muzeju u Beogradu, potom u Muzeju Prvog srpskog ustanka da bi nakon nekog vremena dugo stajala u depou Narodne banke Srbije. Od 2005. godine se nalazi u vlasništvu Istorijskog muzeja. Povodom 50 godina rada Istorijskog muzeja Srbije, kruna je svečano bila izložena 12. aprila 2013. godine u sali Narodne skupštine Srbije.

Kruna Petra Prvog jedina sačuvana od zaborava

O krunama vladara iz loze Nemanjića - koji krunisanjem Stefana Prvovenčanog 1217. godine izdižu Srbiju u rang međunarodno priznate kraljevine, možemo saznati samo s fresaka jer nisu preživele osmansku vladavinu.

Često se na internetu mogu naći podaci da se pojedine srpske srednjovekovne krune kriju na različitim mestima. Tako se navodi da je kruna Stefana Dečanskog, čuvana u Karlovačkoj mitropoliji, poklonjena Petru Petroviću Njegošu prilikom njegovog susreta s mitropolitom, a danas se čuva na Cetinju.

(Kurir.rs/sr.Wikipedia.org/Foto: Aleksandar Jovanović)