U Americi je pre Prvog svetskog rata živelo 40 hiljada Srba, od kojih je čak četvrtina stupila u dobrovoljce u srpskoj i crnogorskoj vojsci. Zbog velikih gubitaka u čuvanju odstupnice jedinicu nazvali je “legijom smrti”

-Dobrovoljci srpske vojske u Prvom svetskom ratu bili su mahom Srbi koji su bili austrougarski državljani. Oni su se kao pečalbari u Americi ili ratni zarobljenici u Rusiji, Srbiji i Italiji opredelili da se bore na strani Kraljevine Srbije. Ona je bila njihova otadžbina koju pre toga nikada nisu videli. Bili su unapred osuđeni na smrt. Kao austrougarske državljane u slučaju zarobljavanja čekao ih je preki sud i konfiskacija imovine zbog izdaje, a njihove porodice odvođene su u logore. Da bi zaštitili svoje najbliže u kritičnim ratnim situacijama vršili su samoubistva - kaže Bojan Dragićević iz “Misije Halijard” o novom projektu ove organizacije.

Pre početka prvog svetskog rata 1914.godine u Americi je živelo 40.000 iseljenika.

Njih 10.000 stupilo je dobrovoljni o u srpsku i crnogorsku vojsku. Dobrovoljci koji su došli iz Amerike 1915. i 1916. godine bili su pripadnici elitne jedinice srpske vojske pod komandom majora Vojina Popovića (Vojvoda Vuk). Ova formacija štitila je odstupnicu srpske vojske preko Albanije 1915. godine i zbog velikih gubitaka nazvana je „legijom smrti”.

- Dobrovoljački odred bio je ista srpska jedinica koja je probila neprijateljski front na planinskom vrhu Kajmakčalan, na Solunskom frontu, 1916. godine. Posle okupacije Srbije 1915.godine, pa do kraja rata bili su poslednja i jedina popuna srpske vojske. Dobrovoljci sa druge strane Atlantika su sa sobom nosili srpsku i američku zastavu. Bili su obučeni u svoja najbolja odela i nosili drvene kofere sa ličnim stvarima i novcem. Ovi borci, očvrsli u životu na periferijama američkih gradova, pokazivali su u borbama na Solunskom frontu veliku hrabrost i mnogi od njih bili su odlikovani najvišim srpskim odlikovanjim ­­- Karađorđevom zvezdom i Obilića medaljom za hrabrost - kaže Dragićević producent dokumentarnog filma koji je podržalo Ministarstvo kulture Vlade Republike Srbije o Banatskom Karađorđevu gde su se naselili posle rata. Manji deo srpskih dobrovoljaca vratio se u Sjedinjene Američke Države, a veći deo je ostao u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca.

- Kao ratne veterane, srpske dobrovoljce su jugoslovenske vlasti naselile u oblastima granica prema Mađarskoj i Rumuniji. Oni su formirali svoje 201 naselje u kojima je pred Drugi svetski rat živelo oko 100.000 ljudi. Danas u dve opštine Žitište i Nova Crnja nalaze se četiri dobrovoljačka sela sa predivnim memorijalnim spomenicima posvećenim dobrovoljcima. Banatsko Karađorđevo, Vpjvoda Stepa, Aleksandrovo i Banatsko Višnjićevo. Ovo su najmlađa naselja u Srbiji, 2021. godine napuniće 100 godina- kaže Dragićević.

Kurir.rs/S.U.