SRPSKA KONJICA JE 1919. MOGLA DA OSVOJI POLA KORUŠKE: U austrijskom gradu Veledenu neobičan spomenik svedoči o NAŠIM JUNACIMA!

Dovde je stigla srpska konjica 1919. godine i dalje nije išla", natpis je na spomen-obeležju postavljenom 1930. godine, kod hotela "Karantija" u Vrbi (Velden am Wörthersee u današnjoj Austriji), u Koruškoj.

Srpski vojnici, oslobođeni iz zarobljeništva, su se u borbu za Korušku najpre uključili kao dobrovoljci, na poziv generala Rudolfa Majstera, koji je 1. novembra 1918. godine Maribor proglasio jugoslovenskom teritorijom. Samo šest dana kasnije u Mariboru osnovana i prva srpska dobrovoljačka četa sastavljena od 150 vojnika predvođenih poručnikom Mirkovićem.

9. novembra, major Majster proglasio je mobilizaciju, kojoj se odazvalo 4.000 Slovenaca, a 23. novembra, novoformirana vojska, zajedno sa Srbima dobrovoljcima, upustila se u akciju, pa je preuzeta vlast u Mariboru.

U pohodima koji su usledili, general Majster je redovno na čelo svojih jedinica postavljao srpske vojnike, s obzirom da su se pripadnici poraženih vojski nerado sukobljavali sa njima.

U Koruškoj su okolnosti bile nešto drugačije, jer je poziv za mobilizaciju prihvatilo tek 2.500 slovenačkih vojnika, dok je srpskih vojnika pristiglih iz austrijskog zarobljeništva bilo ukupno1.695.

U to vreme, Koruška pokrajina bila je mahom naseljena Slovencima, a u maju 1919. godine, posle poraza u aprilu, preduzeta je velika ofanziva, gde su se trupama pod vođstvom generala Majstera priključile i jedinice regularne srpske vojske. Pomoć se sastojala od tri puka redovne srpske vojske, a ove jedinice su brzo požnjele uspeh.

Komandujući srpske vojske, tokom pohoda na Korušku, bili su iskusni srpski oficiri. Pukovnik Dobroslav Milenković komandovao je jezerskim odredom, sačinjenim od 4.200 srpskih vojnika, konjice i 23 topa.

Potpukovnik Sava Tripković vodio je ljubeljski odred, dok je u koroškom odredu glavnokomandujući bio pukovnik Ljubomir Marić, sa 3.200 vojnika i 32 topa. Vojsci su priključena dva eskadrona srpske konjice, kao i baterija srpske artiljerije.

Oko 1.000 Slovenaca sa osam topova našli su se u jedinicama, dok je jedini slovenački komandant bio general Majster, predvodivši labodski odred sačinjen od 2.000 vojnika i 14 topova.

Ipak, na iznenađenje svih, samo godinu dana kasnije, 10. oktobra 1920. godine, većina mnogobrojnijeg slovenačkog stanovništva Koruške odlučila je, putem referenduma, da ova pokrajina ostane u Austriji.

Naime, "Koruški plebiscit" održan je 1920. godine, nakon sporazuma u Sen Žermenu 1919. godine, kako bi se mirnim putem odlučilo o daljoj sudbini koruške pokrajine. Rezultati glasanja na referendumu pokazali su da su, ne samo Nemci, već i Slovenci, glasali za pripadnost koruške pokrajine Austriji.

(Kurir.rs)