SEJAO STRAH GDE GOD SE POJAVI, SRBI GA OBOŽAVALI: Ko je bio legendarni CRNI BARON – Vodio 40.000 Rusa, sahranjen u Beogradu

Ruski doseljenici, koji su nakon Oktobarske revolucije 1917. godine napustili svoju zemlju zbog boljševika i stigli u Srbiju, ostavili su dubok trag na beogradsku kulturu, naročito na polju arhitekture.

Međutim, spefična je i po tome što je u njoj sahranjen i čuveni Crni baron – carski ruski oficir, general Petar Nikolajevič Vrangel, mitska figura, jedan od najpoznatijih boraca protiv Boljševika i vojskovođa od kog su svi prezali.

Ko je bio Vrangel?

Petar Nikolajevič Vrangel rođen je 27. avgusta 1878. godine, u plemićkoj porodici nemačkog porekla koja je dala preko 100 generala. Dalji rođaci su mu bili slavni general Aleksandar Vrangel i Ferdinand Vrangel, po kom je nazvano Vrangelovo ostrvo u Severnom Ledenom okeanu. Bliski rođak mu je i jedan od najvećih pesnika ikada, Aleksandar Sergejevič Puškin.

Moto slavnih Vrangela bio je "Frangas, non flectes" - "Slomi se, ali se nemoj saginjati", što je savršen predznak za sudbinu koja će zadesiti Petra Nikolajeviča.

Nakon završetka srednje tehničke škole i diplomiranja na Rudarskom institutu u Sankt Peterburgu, Vrangel je postao inženjer. Iste, 1901. godine, stupa u elitni Gardijski konjički puk, da bi potom završio i Nikolajevsku konjičku školu, gde je postao rezervni oficir.

Na početku Rusko-japanskog rata 1904. godine, istakao se u borbama, demonstrirajući izvanredne strateške i vojne veštine, što mu je donelo ordenje Svete Ane i Svetog Stanislava, kao i unapređenje u čin poručnika. Vrangela je zatim dočekao i Prvi svetski rat u kom je, kao general-major tokom 1917. godine, zaslužio Krst Svetog Đorđa za hrabru odbranu na reci Zbruč. Ali njegova prava borba tek počinje...

"Bela armija i Crni baron opet nam spremanu carski tron"

Po izbijanjuOktobarske revolucije, Vrangela hapse Boljševici, ali kratko vreme provodi u zatočeništvu. Nakon bekstva u Ukrajinu, oprobao se u njihovoj vojsci, međutim, shvata da je ukrajinska vlada marionetska i pod nemačkim uticajem, te se vraća u svoju Rusiju, gde se priključuje caristima.

Kao agresivni komandant britkog uma i čelične volje, postigao je veliki broj pobeda za Belu armiju na severnom Kavkazu. Brzo je stekao reputaciju veštog i pravednog vođe, a zbog svoje specifične zift crne kozačke uniforme, kao i zbog svog plemićkog porekla, dobija naziv koji će ga pratiti do kraja života – Crni baron.

Sam Vrangel je opisivan kao visok čovek vitkog stasa, ledenog pogleda i britkog uma, spreman da odgovori na svako pitanje i otkloni svaku dilemu. Svojom pojavom ulivao je strahopoštovanje u svojim, ali i u neprijateljskim redovima, pa je tako predstavljao strah i trepet za Boljševike.

Crni baron bio je toliko prisutan u glavama svojih protivnika, da je ubrzo završio među stihovima čuvene crvenoarmejske koračnice.

"Bela armija i Crni baron, Opet nam spremaju carski tron, Ali od tajgi do mora britanskih, Crvena armija je jača od svih!"

I zaista,Crvena armija je, uz snagu naroda i velike žrtve koje su položene, na kraju uistinu bila "jača od svih", pa i od Petra Nikolajeviča.

Nakon niza neuspeha u kojima je pretrpeo značajne gubitke, Crni baron bio je suočen s mogućnošću daljih poraza u Severnoj Tavriji i na Krimu. Tada je organizovao masovnu evakuaciju iz zemlje. Svima - oficirima, vojnicima i civilima koji su na strani carske Rusije - pružio je izbor: ili da se pridruže njemu u odlasku ili da ostanu u zemlji i suoče se sa besom Crvene armije.

Dolazak u Srbiju

Lutajući po belom svetu, Vrangel i njegovi vojnici na kraju su stigli na područje bratske Srbije, u Sremske Karlovce, u kojima general i dan-danas ima spomenik. Kao najugledniji "Beli" migrant, Vrangel postaje neformalni vođa ruskih izbeglica, kojih je u tom trenutku u Srbiji bilo više od 40.000.

U Sremskim Karlovcima utemeljio je i Ruski opšte-vojni savez (ROVS), koji je postao najmasovnija vojna organizacija bele emigracije i koji je zadavao brojne glavobolje Sovjetskom Savezu, zbog čega je na koncu Vrangelova glava bila ucenjena.

Pet godina kasnije Crni baron odlazi u Belgiju, u kojoj je pod sumnjivim okolnostima, nakon "iznenadne i kratke bolesti", preminuo 25. aprila 1928. godine. Vrangelova porodica je verovala da je otrovan od strane Sovjeta, koji su se razračunavali sa protivnicima socijalističkog režima, a za sve je optužen bliski rođak, koji je radio kao posluga.

Poslednja želja – da zauvek ostane u Beogradu

Petar Nikolajevič Vrangel je prvobitno bio pokopan u Briselu, ali je u skladu sa svojim poslednjim željama 6. oktobra 1929. prenet prenet u Srbiju i sahranjen u ruskoj crkvi Svete Trojice na Tašmajdanu.

"Izvršena je juče želja velikog generala, u koga je u svoje vreme cela patriotska Rusija gledala kao u spasioca. Sahranjen je u prestonici bratske zemlje, ispod zastava ruskih slavnih pukova - da tu sačeka povratak u zahvalnu otadžbinu", pisala je Politika dan nakon sahrane generala.

"Bilo je mnogo građana, postrojenih kozaka i ruskih gardista, delegata ruskih organizacija iz cele emigracije. Bilo je puno svečanih ruskih vojnih uniformi", opisuje se atmosfera u Beogradu u vreme sahrane, uz pomen da je venac na grobu Vrangela ostavio i kralj Aleksandar Prvi Karađorđević.

Kako je pisala tadašnja štampa, povorka od nekoliko hiljada ljudi kretala se od Vilsonovog trga ulicama Kraljice Natalije, Miloša Velikog i Takovskom, sve do Ruske crkve na Tašmajdanu.

"Svi trotoari ulica kroz koje je prošla povorka bili su prepuni sveta. Ruskom velikom generalu Beograđani su odali pažnju i poštovanje kao svome rođenom", navode mediji, pokazujući ljubav s kojom su Beograd i Srbija prihvatili ne samo Vrangela, već i sve ruske izbeglice, baš kao što to čini i danas.

Kurir.rs/Dimitrije Petrović