VERNICI OBELEŽAVAJU POMEN NA NOVOMUČENIKE: Jedne od retkih za koje se ne vezuju običaji

• Saborni praznik ovih mučenika, kao i mučenika Glamočkih i Kulenvakufskih ustanovljen je na redovnom zasedanju Svetog arhijerejskog sabora Srpske Pravoslavne Crkve u maju 2005. godine. Na ovaj dan vrši se pomen svetih sveštenomučenika Dabrobosanskih, postradalih za vreme drugog svetskog rata od ustaša i partizana.
• Svetenomučenik Petar, Mitropolit dabrobosanski. Ovoga dana spominje se sveštenomučenik Petar sa svim drugim sveštenomučenicima Dabrobosanske eparhije. Njegov glavni spomen je 4. septembra, pod kojim datumom mu je i opisano žitije.
• Ispovednik Varnava, Episkop hvostanski. Spominje se na današnji dan sa drugim sveštenomučenicima mitropolije Dabrobosanske. Glavni praznik mu je 30. oktobra, kad mu je i opisano žitije.
• Prepodobnomučenici žitomislićki. Osam monaha manastira Žitomislić, među kojima jeromonasi Dositej (Vukićević), Konstantin (Vučurović), Makarije (Pejak) bačeno je od strane ustaša u jamu u Drugom svetskom ratu. Njihove svete mošti bile su pohranjene u grobnici pored oltara manastirske crkve. U toku rata u Bosni manastir i grobnica mučenika su razoreni. Novomučenici Žitomislićki svečano su pribrojani diptisima svetih 15. maja 2003. godine, kad je obnovljeni manastir Žitomislić osveštan.
• Sveštenomučenik Momčilo Čelebićki. Sveštenomučenik Momčilo (Grgurević) rođen je 1906. godine u mestu Srbinje (Foča). Završio je Bogosloviju u Sarajevu 1928. godine, a rukopoložen je u čin đakona i prezvitera 1929. godine. Služio je kao parohijski sveštenik u Čelebićima sve do mučeničke smrti 9. novembra 1945. godine. Početkom Drugog svetskog rata bio je određen za likvidaciju nekoliko puta, ali je milošću Božjom izbegao sve pokušaje. U novembarskoj noći 1945. godine, kad je rat već bio završen, uhvatila ga je tročlana potera. Postoje dve verzije njegovog mučeništva: prva je da mu je živom pretesterisan vrat i druga je da mu je musliman iz potere odsekao glavu. Poznato je da su glavu sveštenomučenika Momčila odneli su kao trofej u zgradu Opštine u Čelebićima. Posle 45 godina sin Vasilije preneo je očeve zemne osatke i sahranio ih pored crkve u Čelebićima. Pravoslavni meštani Čelebića godinama su na sveštenomučenikovom grobu viđali čudesnu nebesku svetlost. Danas se mošti sveštenomučenika Momčila čuvaju u crkvi svetog Nikole u zaseoku Rjeci u Čelebićima.
• Sveštenomučenik Dobrosav Donjevakufski. Sveštenomučenik Dobrosav (Blažević) rođen je 1916. godine u Visokom. Osnovno obrazovanje stekao je u rodnom mestu, dok je Bogosloviju završio u Sarajevu. Za đakona i sveštenika rukopoložen je 1939. godine u Sarajevu, odakle je upućen u Donji Vakuf na parohiju. U junu 1941. godine uhvatile su ga ustaše i okovanog i vezanog za zaprežna kola vodili su ga ulicama. Zverski je ubijen na putu za Bugojno. Telo mu nije nikada pronađeno.
• Sveštenomučenik Mihailo, sabrat manastira Žiče. Jeromonah Mihailo (Đusić) rođen je u selu Glediću iznad Ljubostinje, 1911. godine. Završio je Bogoslovski fakultet u Beogradu. Zamonašen je 6. januara 1934. godine, a iste godine primio je jerođakonski i jeromonaški čin. Partizani su ga uhvatili, zajedno s protosinđelom Jovanom Rapajićem, u maju 1945. godine i streljali u Blažuju kod Sarajeva.
• Sveštenomučenik Jovan, sabrat manastira Žiče. Protosinđel Jovan (Rapajić) rođen je 1910. godine. Završio je Bogosloviju 1931. godine, a zatim je apsolvirao na Bogoslovskom fakultetu Srpske Pravoslavne Crkve. U maju 1945. godine partizani su ga uhvatili zajedno s jeromonahom Mihailom Đusićem. Bili su u zatvoru OZNA-e, gde su ih partizani izgladnjivali i mučili. Streljan je u Blažuju kod Sarajeva u maju 1945. godine. Očevici su kasnije govorili da su sami sebi kopali jamu.
• Sveštenomučenik Jovan Vozućki. Sveštenomučenik Jovan (Zečević) rođen je 1895. godine u Bosanskom Novom. Završio je Bogosloviju u Sarajevu, a tamo je bio u grupi Gavrila Principa, zbog čega su ga austrijske vlasti osudile na četvorogodišnju robiju. Rukopoložen je za đakona i sveštenika 1922. godine. U junu 1941. godine odveden je s grupom Srba u teretnom vagonu u Koprivnicu. Strašno je mučen i na kraju ubijen.
• Ispovednik Božidar Bilješevski. Sveštenomučenik Božidar (Jović) rođen je 1912. godine u Busovači. Završio je Bogosloviju u Sarajevu, a rukopoložen je za đakona i sveštenika 1937. godine. Umro je 9. maja 1951. godine u kazneno-popravnom zavodu u Zenici, gde je iako nevin izdržavao kaznu od osam godina.
• Sveštenomučenik Bogdan Sarajevski. Protojerej Bogdan (Lalić) rođen je 8. juna 1889. godine u Sarajevu. Završio je bogoslovsko-učiteljsku školu u Prizrenu. Rukopoložen je za sveštenika 25. aprila 1924. godine. Kao parohijski sveštenik službovao je na parohijama u Cikotama, Mokrom, Palama i Vranjanu. Na dužnosti veroučitelja zatekao ga je Drugi svetski rat. Uhapšen je polovinom juna 1941. godine, zajedno sa svojim sinom koji je bio učenik bogoslovije, a čije ime nije sačuvano. Obojica su ubijeni na Velebitu i bačeni u jamu Jadovno.
• Sveštenomučenik Trifun Ilijaški. Sveštenomučenik Trifun (Maksimović) rođen je 1873. godine u selu Zeniku kod Sarajeva. Završio je Bogosloviju u Raljevu, nakon čega je rukopoložen za đakona i sveštenika 1899. godine. Progonjen je od strane austrijskih vlasti. Početkom Prvog svetskog rata bio je utamničen. Streljan je u Semizovcu u septembru 1914. godine.
• Sveštenomučenik Velimir Košutički. Sveštenomučenik Velimir (Mijatović) rođen je 1901. godine Sokocu. Završio je Bogosloviju u Sarajevu nakon čega je rukopoložen za đakona i sveštenika 1923. godine. Bio je paroh Košutički. Za vreme Drugog svetskog rata proteran je u Srbiju, gde je streljan od strane partizana u martu 1945. godine.
• Sveštenomučenik Božidar Kotorski. Sveštenomučenik Božidar (Minić) rođen je 1901. godine u Kolašinu. Završio je Bogosloviju u Sarajevu, a rukopoložen je za đakona 1926. godine, a za sveštenika 1927. godine. Partizani su ga streljali 1945. godine.
• Sveštenomučenik Miladin Bilješevski. Sveštenomučenik Miladin (Minić) rođen je 15. novembra 1913. godine u Pljevljima. Završio je Bogosloviju u Sarajevu 1935. godine. Do rukopoloženja 17. oktobra 1937. godine radio je u Crkvenom sudu. Bio je paroh Brežičanski i Bilješevski. Uhapšen je 27. aprila 1941. godine. Ubio ga je bivši fratar iz Busovače, Eugen Gujić.
• Sveštenomučenik Marko Kupreski. Sveštenomučenik Marko (Popović) rođen je 1876. godine u Kupresu. Završio je Bogosloviju u Raljevu, a sveštenički čin je primio 1901. godine. Za vreme Prvog svetskog rata austrijske vlasti su ga duže vreme držale kao taoca. Ustaše su ga uhapsile 6. juna 1941. godine u Kupresu. U Bugojnu je nekoliko dana bio zatvoren. Zaklan je u šumi Jusufa Spajića 24. juna 1941. godine.
• Sveštenomučenik Dimitrije Nikšićki. Sveštenomučenik Dimitrije (Rajanović) rođen je 2. februara 1909. godine u Novoj Varoši. Osnovnu školu i gimnaziju završio je u Prijepolju, a Bogosloviju u Prizrenu 1931. godine. Rukopoložen je 1932. godine i postavljen je za parohijskog sveštenika u Sokolovićima. Početkom 1939. godine prešao je u selo Nišić kod Sarajeva. Ubijen je u okolini Ilijaša, u avgustu 1941. godine, s jednom grupom Srba.
• Sveštenomučenik Budimir Dobrunski. Sveštenomučenik Budimir (Sokolović) rođen je 1910. godine u Tegarama, kod Srebrenice. Završio je Bogosloviju na Cetinju 1931. godine. Sveštenički čin primio je naredne 1932. godine. Streljali su ga partizani u Miljevini 1945. godine.
• Sveštenomučenik Relja Blažujski. Sveštenomučenik Relja (Spahić) rođen je 1906. godine u Rogatici. Završio je Bogosloviju u Sarajevu. Rukopoložen je za đakona i sveštenika 1927. godine. Bio je paroh Rogatički, a potom i Blažujski. Ustaše su ga streljale 10. avgusta 1941. godine, zajedno s 26 parohijana u šumi kod Butmira.
• Ispovednik Lazar Aradski. Sveštenik Lazar (Ćulibrk) rođen je 1847. godine u Vojevci. Rukopoložen je za đakona i sveštenika 1874. godine. Za vreme Prvog svetskog rata interniran je u Arad, gde se i upokojio 12. marta 1915. godine.
• Sveštenomučenik Savo Brezanski. Sveštenomučenik Savo (Šiljak) rođen je 1909. godine u selu Lađanima kod Pljevalja. Završio je Bogosloviju u Prizrenu 1931. godine, a sledeće 1932. godine, rukopoložen je za sveštenika. Ubijen je 1945. godine u Slavoniji.
• Sveštenomučenik Savo Sarajevski. Sveštenomučenik Savo (Škaljak) rođen je 1881. godine u Stupini. Završio je Bogosloviju u Raljevi, nakon čega je primio sveštenički čin 1907. godine. U vreme Prvog svetskog rata austrijske vlasti su ga uzele za taoca. Posle mnogobrojnih muka umro je u bolnici za umobolne u Sarajevu 1918. godine.
• Sveštenomučenik Milorad Ilinobrdski. Sveštenomučenik Milorad (Vukojičić) rođen je 1917. godine u Pljevljima. Završio je Bogosloviju u Sarajevu i rukopoložen je za sveštenika 1940. godine. Vojni sud u Pljevljima osudio ga je kao četnika na smrt. Streljan je 1945. godine.
• Sveštenomučenik Ratomir Dubočki. Sveštenomučenik Ratomir (Janković) rođen je 1915. godine u Pljevljima. Završio je Bogosloviju u Sarajevu 1937. godine, a sveštenički čin primio je 1938. godine u Sarajevu. Streljali su ga Italijani 4. decembra 1941. godine u Pljevljima.
• Sveštenomučenik Mihailo Pribojski. Sveštenomučenik Mihailo (Jevđević) rođen je 1891. godine u selu Žirči. Sveštenički čin primio je 1913. godine. Streljali su ga partizani u Novom Pazaru 1945. godine.
• Sveštenomučenik Dušan Bučevski. Sveštenomučenik Dušan (Prijović) rođen je 1906. godine u Pljevljima. Završio je Bogosloviju u Prizrenu 1928. godine. Sveštenički čin primio je naredne 1929. godine. Streljan je od strane partizana 1946. godine u Pljevljima.
• Sveštenomučenik Dobrosav Sjeverinski. Sveštenomučenik Dobrosav (Soković) rođen je 1915. godine u selu Mokronozi kod Višegrada. Po završetku Bogoslovije u Sarajevu, primio je sveštenički čin 1939. godine. Ubile su ga ustaše u Sarajevu, u leto 1941. godine.
• Sveštenomučenik Nestor, iguman Mileševski. Sveštenomučenik Nestor (Trkulja) rođen je 1899. godine u Crnom Lugu. Nakon završetka monaške škole, zamonašen je u manastiru Rakovica 1924. godine. Iste godine primio je i sveštenički čin. Pred početak Drugog svetskog rata postavljen je za starešinu manastira Mileševe. Streljali su ga partizani u oktobru 1941. godine.
• Sveštenomučenik Serafim, iguman Trojicki. Arhimandrit Serafim (Džarić) rođen je 1875. godine u selu Oćevini kod Pljevalja. Zamonašen je 1897. godine u manastiru Svete Trojice kod Pljevalja. Za jerođakona je rukopoložen 1898. godine, a za jeromonaha 1900. godine. Bio je dugogodišnji starešina manastira Svete Trojice kod Pljevalja. Streljali su ga partizani u Pljevljima 1. decembra 1941. godine.
• Sveštenomučenik Andrija Pljevaljski. Sveštenomučenik Andrija (Šiljak) rođen je 1898. godine u Pljevljima. Po zaršetku Bogoslovije u Prizrenu rukopoložen je za sveštenika 1922. godine. Streljali su ga Italijani 4. decembra 1941. godine u Pljevljima.
• Sveštenomučenik Slobodan Pljevaljski. Sveštenomučenik Slobodan (Šiljak) rođen je 1881. godine na Ilinom brdu kod Pljevalja. Po zaršetku Bogoslovije u Prizrenu rukopoložen je za sveštenika 1903. godine. Streljali su ga partizani 5. decembra 1945. godine.
• Protojerej Milan Božić, episkop Varnava Nastić, protoprezviter Simo Banjac, protoprezviter Mirko Stojisavljević, protoprezviter Milan Banjac, protoprezviter Vukosav Milanović, protoprezviter Milan Popović, prezviter Rodoljub Samardžić i sveštenik Damjan Štrbac.

Bonus video: