ŽIV JE DRAŽA: Sporan datum Čičine smrti

BEOGRAD - Postupak za rehabilitaciju komandanta Jugoslovenske kraljevske vojske u otadžbini generala Dragoljuba Draže Mihailovića prekinut je danas pred Višim sudom u Beogradu do pravnosnažnosti presude o tačnom datume njegove smrti.

Prvi Osnovni sud u Beogradu doneo je presudu, prema kojoj je Mihailović streljan 31. jula 1946. godine na koju su predlagači rehabilitacije podneli žalbu, jer tvrde da je Mihailović ubijen 17. jula 1946.

Predsedavajući sudskim većem Aleksandar Ivanović rekao je da se postupak rehabilitacije prekida do pravosnažnosti postupka kojim bi se utvrdio tačan datum Mihailovićeve smrti koji je značajan za proces rehabilitacije.

"Prošlo je skoro godinu dana od početka procesa, a dalje vođenje postupka bez datuma bi bilo necelishodno", rekao je Ivanović i dodao da će postupak rehabilitacije biti nastavljen daljim saslušanjem istoričara Branka Latasa, nakon utvrđivanja datuma Mihailovićeve smrti.

Punomoćnik predlagača za rehabilitaciju Mihailovića Zoran Živanović rekao je da svi izvori govore da je Mihailović streljan 17. jula 1946. godine, odnosno dva dana po izricanju presude, što znači da njie imao pravo na žalbu i da mu presuda nije ni uručena.

Živanović je dodao da će tražiti da se postupak utvrđivanja tačnog datuma Mihailovićeve smrti što pre nađe pred nadležnim sudom kao i da neće imati nove predloge u vezi saslušanja novih svedoka u procesu za rehabilitaciju.

Odluka o rehabilitaciji biće doneta u pisanoj formi, neće se javno objavljivati, već će njen pisani otpravak biti dostavljen strankama u postupku, posle čega će i javnost moći da se upozna sa odlukom suda o rehabilitaciji Mihailovića.

Pred Višim sudom u Beogradu u postupku za rehabilitaciju danas je nastavio svedočenje istoričar Branko Latas, ali je saslušanje prekinuto, a predlagači rehabilitacije treba do sledećeg ročišta da se upoznaju sa knjigom "Saradnja četnika Draže Mihailovića sa okupatorima i ustašama (od 1941. do 1945.)" čiji je Latas priređivač i čiju je građu koristio za svedočenje.

Latas je tokom saslušanja naveo da je kao građu za knjigu koristio arhivu koja je mikrofilmovana i koja se nalazila u Vojno-istorijskom institutu u Beogradu, a koja se sada verovatno nalazi u Vojnom arhivu u Žarkovu.

Latas je tokom svedočenja naveo da su Nemci znali gde se nalazi Mihailović, ali da nikada nisu pokušali da ga uhvate dok su Josipa Broza Tita pokušali da uhvate 25. maja 1944. u operaciji Desant na Drvar.

Latas je, između ostalog, naveo da je Mihailović naredio da se 350 zarobljenih partizana izruči Nemcima koji su ih streljali, kao i da je komandant četničkog pokreta 30. novembra 1941. dao instrukciju za legalizaciju četnika u nedićevski režim.
Prvi osnovni sud u Beogradu proglasio je prošle godine Mihailovića mrtvim, posle gotovo 60 godina, a kao datum njegove smrti odredio je 31. jul 1946. godine.

Međutim, podnosioci zahteva za rehabilitaciju i utvrđivanje smrti nisu zadovoljni tom odlukom, jer dovodi u sumnju činjenicu da je streljan 17. jula 1946. godine i izjavili su žalbu.

Sudsko rešenje o proglašenju Mihailovića mrtvim je neophodno, jer bez dokaza o smrti, Viši sud u Beogradu ne može da odluči o zahtevu za rehabilitaciju Mihailovića, jer ne postoji nijedan zvaničan dokaz o njegovoj smrti, odnosno zvaničnih podataka o tome gde je i kad je pogubljen i sahranjen.

Poništenje presude od 15. jula 1946. godine, kojom je Mihailović osuđen na smrt streljanjem, kao i vraćanje građanskih prava, zahtevom za rehabilitaciju zatražio je njegov unuk Vojislav Mihailović, a pridružili su mu se Srpska liberalna stranka, sa akademikom Kostom Čavoškim na čelu, Udruženje pripadnika Jugoslovenske vojske u otadžbini, Udruženje političkih zatvorenika i žrtava komunističkog režima, profesor međunarodnog prava Smilja Avramov i drugi.

Predlagači zahteva tvrde da Mihailoviću nije bilo omogućeno pravo na odbranu i da nije video svog advokata do početka suđenja. On nije imao ni pravo na nepristrasan sud, a optužnica mu je uručena sedam dana pred suđenje.

Državna komisija je ranije utvrdla da je Mihajlović dva dana po donošenju sporne presude, 17. jula 1946. godine streljan kao državni neprijatelj "broj jedan" na Adi Ciganliji, ali je sud kao datum njegove smrti odredio 31. jul 1946. godine.