Vojvodina je dobila status posebne upravne teritorije, a austrijski car je poneo i titulu srpskog velikog vojvode

BEOGRAD - Na današnji dan, pre 165 godina, 15. maja 1848, u Sremskim Karlovcima je proglašena Srpska Vojvodina koja je obuhvatala Srem, Baranju, Bačku i Banat.

Tvorci Vojvodine sastavnim delom njene teritorije smatrali su i delove Vojne granice u Sremu, Bačkoj i Banatu.
Proglašenje Vojvodine bilo je izraz težnje tamošnjih Srba za teritorijalnom autonomijom, u sklopu revolucionarnih događanja 1848, i to najviše kao izraz odbrane Srba od vladajućih naroda Habzburške države, pre svega mađarskog nacionalizma, čija je revolucionarna elita na celu sa Košutom ispoljavala nepomirljivost prema manjinskim zajednicama.

Srbi su još od kraja 17. veka imali poseban status u habzburškim zemljama, određen carskim privilegijama, otuda su reagovali na ograničenja koja su im tada nametana.

Dva dana ranije, 13. maja 1848, Majska skupština predstavnika 175 srpskih crkvenih opština iz svih eparhija Karlovačke mitropolije s delegatima iz Kneževine Srbije, izabrala je u Karlovcima mitropolita Josifa Rajačića za partijarha, a pukovnika Stevana Šupljikca za vojvodu.

Srpsko Vojvodstvo je proglašeno u zdanju varoškog Magistrata. Palata karlovačkog magistrata, izgrađena, u ovom obliku, 1811. godine, i danas je upravno središte opštine Sremski Karlovci.

Austrijska (i ugarska) vlada proglasile su odluke Majske skupštine nezakonitim, ali je austrijski ustav od 4. marta 1849. potvrdio osnivanje Srpske Vojvodine i Tamiškog Banata, u koje su uključeni Bodroška, Torontalska, Tamiška i Krašovska županija i Rumski i Iločki okrug Sremske županije. Vojvodina je dobila status posebne upravne teritorije, a austrijski car je poneo i titulu srpskog velikog vojvode.Velikoj Majskoj skupštini, 13. maja prisustvovalo je desetak hiljada ljudi. Odgovor Pešte na "Racku bunu", taj i niz događaja do sredine 1849. godine, usledio je ubrzo i revolucionarna Košutova vlada u Pešti naređuje zapovedniku Petrovaradinske tvrđave generalu Beli Hrabovskom da napadne Sremske Karlovce. Mađarske invazione trupe doživele su tada poraz, ali je Novi Sad tada strahovito stradao.

Srpska vojska je bila sastavljena ogromnom većinom od graničara, a znatna pomoć pristigla je i iz Kneževine Srbije u vidu dobrovoljačkih četa pod komandom vojvode Stevana Knićanina.
Košutova buna konačno je ugušena sredinom 1849. godine, kada dolazi i do prekida ratnih dejstava porazom Mađara.Carskim patentom od 18. novembra 1849. osnovano je Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat, u čiji sastav su ušli Bačka, Banat i rumski i iločki srez Sremske županije. Zapadni deo Srema sa Vukovarom bio je izuzet. Administrativno središte bio je Temišvar.