IZVEŠTAJ CIA O SRBIJI: Manja je od Južne Karoline, ali se na njenoj teritoriji nalazi VAŽNA KOPNENA RUTA

Američka agencija ukazuje da je Srbija ima izvore nafte, gasa, uglja, gvožđa, bakra, cinka, antimona, hromita, zlata, srebra, magnezijuma, pirita, krečnjaka, mermera, soli, te obradive zemlje.

Ovako Centralna obaveštajna agencija SAD, poznatija kao CIA, piše o Srbiji u izveštaju "The World Factbook".

Na severu su bogate, plodne doline, na istoku krečnjačke planine i baseni, a na jugoistoku drevna brda i planine, navodi CIA. Američka agencija ukazuje da je Srbija ima izvore nafte, gasa, uglja, gvožđa, bakra, cinka, antimona, hromita, zlata, srebra, magnezijuma, pirita, krečnjaka, mermera, soli, te obradive zemlje.

Ističe se da je stanovništvo zemlje rasprostranjeno podjednako širom zemlje, sa većim i gušće naseljenim urbanim područjima.

ISTORIJA

Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca formirano je 1918, a ime države je promenjeno u Jugoslavija 1929. Komunistička partija se opirala okupaciji i podeli Jugoslavije od 1941-45, te se takođe borila protiv protivnika i kolaboratora. Vojni i politički pokret na čelu sa Josipom Brozom Titom preuzeo je punu kontrolu nad Jugoslavijom nakon poraza domaćih protivnika i okupatora 1945.

Iako komunisti, Tito i njegovi naslednici uspevali da manevrišu između država Varšavskog pakta i Zapada sledeće četiri i po decenije. Slobodan Milošević postao je predsednik Republike Srbije 1989. i njegovi ultranacionalisti pozvali su na srpsku dominaciju, što je dovelo do nasilnog raspada Jugoslavije po etničkoj liniji. Hrvatska, Slovenija i Makedonija proglasile su nezavisnost 1991, a 1992. i Bosna.

"Preostale Srbija i Crna Gora oformile su novu Saveznu republiku Jugoslaviju u aprilu 1992, a pod Miloševićem vođstvom Srbija je vodila razne vojne kampanje da ujedini etničke Srbe iz susednih republika u Veliku Srbiju", piše CIA.

Te akcije su propale i nakon međunarodne intervencije došlo je do potpisivanja Dejtonskog mira 1995. Milošević je zadržao kontrolu nad Srbijom i postao predsednik SRJ 1997. Sledeće godine je došlo do pobune etničkih Albanaca u bivšoj autonomnoj srpskoj pokrajini Kosovo, što je isprovociralo srpsku anti-kampanju koja je rezultirala "masakrima i masovnim proterivanjem etničkih Albanaca s Kosova", navodi CIA.

NATO BOMBARDOVANJE

Odbijanje Miloševićeve vlade da prihvati međunarodno rešenje dovelo je do NATO bombardovanja u proleće 1999. Srpska vojska i policija povukle su se s Kosova u junu 1999, a Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija odobrio je UN administraciju i bezbednosne snage NATO na Kosovu.

CIA dalje navodi kako je Kosovo na kraju, 2008, proglasilo nezavisnost, koju Srbija odbija da prizna, kao i pregovore u Briselu koji su usledili. Srbija i Kosovo postigli su 2015. četiri dodatna sporazuma u Briselu, i to o zajednicama srpskih opština na Kosovu, telekomunikacijama, energetic i slobodi kretanja.

Predsednik Aleksandar Vučić promovisao je ambiciozni cilj priključenja Srbije Evropskoj uniji do 2025. Pod njegovim vođstvom kao premijera, u januaru 2014. Srbija je stupila u formalne pregovore za pridruženje. Strategija Zapadnog Balkana EU, objavljena u februaru ove godine, ističe koje korake Srbija mora da preduzme da okonča proces pridruživanja do 2025, ističe se na sajtu CIA.

Posle uvoda, CIA je dalje opisala Srbiju u kategorijama “Geografija”, “Ljudi i društvo”, “Ekonomija”, “Vlada”, “Transport”, “Luke”, “Energija”, “Komunikacije”, “Vojska i bezbednost” i “Transnacionalna pitanja”.

STATISTIKA

Broj stanovnika je 7.111.024 – bez Kosova. Dalje se nabrajaju etničke grupe (prema podacima iz 2011), jezici, religije, struktura stanovništva prema godinama, zavisnost, natalitet, mortalitet, odnos polova, prosečna starost majki pri prvom porođaju, smrtnost majki i novorođenčadi, očekivani životni vek (75,7 godina), ali i stope plodnosti (1,44 deteta rođeno po ženi u 2017) i upotrebe kontraceptiva (58,4 odsto stanovnika u 2014).

Navode se i statistički podaci o broju lekara na 1.000 stanovnika (2,46 u 2014), broju bolničkih kreveta (5,7 na 1.000 ljudi u 2012), izvorima pijaće vode, pristupima sanitarnim objektima, stopi obolelih od HIV/AIDS-a (2.700 u 2017), stopi smrtnih slučajeva od HIV/AIDS-a (100 u 2017). Gojaznog stanovništva bilo je 21,5 odsto 2016, a neuhranjene dece mlađe od pet godina 1,8% 2014.

Što se tiče obrazovanja, pismeno je 98,8 odsto stanovnika starijih od 15 godina, prema podacima iz 2016. Nezaposlenih starosti od 15-24 je u 2016. bilo 34,9 odsto.

CIA dalje navodi tip vladavine, opštine, državne praznike, Ustave kroz istoriju, amandmane, pravni sistem, sistem državljanstva i godine dobijanja prava glasa, vladina tela i funkcionere, zakonodavna i sudska tela, te političke partije i njihove lidere. Američka agencija napominje da Srbija ima više od 110 registrovanih političkih partija i građanskih udruženja.

Takođe su popisane međunarodne organizacije, te diplomatsko predstavništvo Srbije u SAD i američko u Srbiji. CIA opisuje i zastavu Srbije, nacionalne simbole i himnu.

EKONOMIJA

Navodi se da Srbija ima tranzicionu ekonomiju, kojom uveliko dominira tržište, ali da državni sektor i dalje ima značajan udeo. Ekonomija se oslanja na proizvodnju i izvoz i uvelike se vodi stranim investicijama, ističe CIA. Nezaposlenost u Srbiji, iako relativno niska u poređenju sa balkanskim susedima (16% u 2017), značajno je iznad evropskog proseka. Srbija sporo implementuje strukturne ekonomske reforme potrebne da se obezbedi dugoročni prosperitet, navodi CIA dodajući da se javni dug više nego udvostručio između 2008-2015 (73,1% u 2016, a 61,5% u 2017). Nabrajaju se stopa inflacije, izvoz, uvoz, zlatne rezerve, BDP.

Kao glavni ekonomski izazovi navode se stagnirajući prihodi kućanstava, potreba za stvaranjem poslova u privatnom sektoru, strukturne reforme državnih kompanija, strateške reforme javnog sektroa, potreba za novim stranim direktnim investicijama. Tu su i pravosudni sistem, korpucija i sve starija populacija.

U faktore koji nam idu u prilog CIA uključuje ekonomske reforme koje Srbija već obavlja u sklopu evrointegracija, stratešku lokaciju države, relativno jeftinu a obučenu radnu snagu, te ugovore o slobodnoj trgovini sa EU, Rusijom, Turskom i zemljama CEFTA.

U kategoriji “Komunikacija” navodi se da korisnika interneta u Srbiji ima ukupno 4.790.488, što je 67,1 odsto stanovništva, prema podacima iz jula 2016. Prema podacima o transportu, Srbija ima 26 aerodroma, od čega 10 imaju asfaltirane piste, te dva helidroma, ukupno 3.809 km pruge, 44.248 km puteva i 587 km vodenih puteva.

IZBEGLICE

Srpski protest protiv priznanja nezavisnosti Kosova od strane SAD i drugih država, konačni status razgraničenja, nekoliko hiljada NATO mirovnjaka na Kosovu, granični spor sa Bosnom duž Drine, a sa Hrvatskom duž Dunava, te niz drugih bilateralnih pitanja koja datiraju još iz ’90-tih opterećuju današnju Srbiju, kako navodi CIA u kategoriji “Transnacionalnih pitanja”.

Što se tiče izbeglica, prema zemlji porekla ima ih 20.346 (Hrvatska), te 9.081 (BiH). Izmeštenih osoba, uglavnom kosovskih Srba, ima 199.584, a osoba “bez države” 2.155 (u 2017). Ističe se da je u Srbiju od 2015-2018. stiglo 684.572 imigranata, te da je Srbija uglavnom tranzitna zemlja u kojoj od juna živi 3.193 azilanata. Navodi se i da je naša zemlja ruta za šverc heriona iz jugozapadne Azije do zapadne Evrope (Balkanska ruta) i da je ekonomija podložna pranju novca.