DEKADA INDIJE: 70 godina diplomatskih odnosa Beograda i Delhija, 75 godina nezavisnosti druge najmnogoljudnije zemlje sveta

Povodom trostrukog jubileja u ovoj Dekadi Indije: 70 godina diplomatskih odnosa Srbije i Indije, 75 godina nezavisnosti Indije i 150 godina od rođenja oca idijske nacije, apostola mira i nenasilja, Mahatme Gandija, gala veče indijske kulture pod nazivom „Trostruka godišnjica u DEKADI INDIJE“ i promovisanja prvog srpsko-indijskog časopisa „Diplomatski bilten“ u istoriji bilateralnih odnosa održao se u sredu, 30. marta u Beogradu.

Prvi broj Diplomatskog biltena čija je tema „Žene u svetskoj diplomatskoj areni o ratu i miru čovečanstva“ predstavljen je 8. marta 2022 u Medija pres centru, na Međunarodni dan žena. Bilten donosi tekstove o ženama iz svetske„diplomatske arene“ koje su obeležile pojedine epohe,a bile su prve žene premijeri, prvi šefovi diplomatija poput Sušme Savradž iz Indije, zatim legendarnih Indire Gandi, Eleonore Ruzvelt, Margaret Tačer, Angele Merkl, Sadako Ogata, Golde Mejr, kao i prvim ženama u srpskoj diplomatiji: Stani Tomašević Arnesen, Ljubici Stanimirović i Sonji Dapčević Oreščanin.

U medaljonima ovog prvog, promo izdanja Diplomatskog biltena nalaze se i prve žene lekari, vojnici, žene humanitarci u Velikom ratu i današnje žene ambasadori Srbije i stranih zemalja u Beogradu. Ali tu su i žene Vitezovi svetosavskog pacifizma srpske diplomatije: diva Marina Arsenijević, modni kreator iz Londona Roksanda Ilinčić, supruga 18. premijera Kanade,zadužbinar Mila Pivnički Malruni, Rebeka Mekdonalds, najuticajnija žena menadžer Severne Amerike, kao i potomci vojvode Stepe Stepanovića i Milunke Savić i preživeli dete logoraš Jasenovca majka Smilja Tišma.

Tu su i tekstovi o 140 godina diplomatskih odnosa Srbije i Amerike, i Srbije i Japana, 185 godina Srba i Britanaca, najava obeležavanja preko 800 godina sa Nemcima, Rusima, kao i priča o ženama u diplomatskoj areni 21. veka U Diplomatskom biltenu je sačinjen i osvrt na istorijat obeležavanja Dana žena. Prvi put je Dan žena obeležen pre više od 100 godine, 1919, a pre toga prva žena koja je živela od svoga rada bila je Kristina De Pizan, (1363-1431), nekoliko vekova kasnije Žorž Sand je izazvala društveni skandal, jer je bila prva žena koja je u javnosti nosila pantalone.

Vek kasnije, jedna zaslužna žena uvela je Univerzalnu deklaraciju o ljudskim pravima nakon Drugog svetskog rata, 10. decembra 1948. godine i bila je prva dama SAD i veliki društveni aktivista, a zvala se Eleonora Ruzvelt. U Indiji prva i jedina žena premijer Indije do sada, Indira Gandi, jedna od lidera Pokreta nesvrstanih, ćerka jednog od osnivača, Džavaharlal Nehrua, dala je svoj život za Indiju. U Izraelu, do sada jedina žena premijer bila je Golda Mejr koja je utirala put konsolidovanju nacije i države Izrael. Nesumnjivo su, neke od žena u svetskoj diplomatskoj i političkoj areni postale ikone 20. veka i ostavile neizbrisiv trag u istoriji čovečanstva.

Danas, kada se svet nalazi na ivici sunovrata u vidu direktnog sudara velikih sila u vreme ukrajinske krize i geopolitičke borbe za strateške rezerve gasa, vode i nafte, obeležava se Međunarodni dan žena, gde se na „liniji vatre”, u epicentru diplomatske arene opet, i u 21. veku nalaze žene u diplomatskoj areni, Marija Zaharova, portparol MID-a, portparol MIP-a Kine, gospođa Hua Čunjing, a na mestu potpredsednika SAD prvi put se našla jedna žena Kamala Haris, a Hilari Klinton bila je 67. državni sekretar SAD u administraciji predsednika Baraka Obame (2009-2013), a 1999 godine je bila prva dama SAD i zalagala se za bombardovanje Beograda govori o uticaju i moći žena u svetskoj diplomatskoj areni.

Tom prilikom objavljeno je da je Međunarodni uređivački odbor ustanovio redovno godišnje priznanje Medaljone časti, u 6 kategorija zaslužnim ženama, koji su prvi put dodeljen na svečanosti 30, marta i to: medaljon Kneginje Milice za proboj u diplomatiji, Isidore Sekulić za izuzetnost, Mileve Marić Ajnštajn za proboj u nauci, Milunke Savić za odvažnost i hrabrost, Nadežde Petrović za umetnost i humanitarni rad i Radmile Bunuševac Dedinac za istraživačko novinarstvo.

Laureati ovih vrednih medaljona časti su sledeći: Medaljon kneginja Milica, za proboj u diplomatiji dodeljen je Stani Tomašević Arnesen (posthumno), prvoj ženi ambasadoru, Sušmi Svaradž (posthumno), prvoj i jedinoj ženi ministru inostranih poslova u istoriji Indije, ambasadoru dr Ljiljani Nikšić koja je izvela 72 diplomatske akcije samo u prethodnih šest godina i najodlikovanija je žena u istoriji srpske diplomatije, nosilac državnog odlikovanja Zlatne medalje za zasluge za narod(2020), Diplomatske povelje za izuzetnost u diplomatiji (2019) i jedini je nosilac titule Viteza reda zmaja srpske diplomatije (2018).

Medaljon Isidora Sekulić za izuzetnost pripala je prof. dr Smilji Avramov (posthumno), akademiku Jovanki Kalić, za izučavanje srpsko-nemačkih odnosa i naučne radove o sporazumu Fridriha Barbarose i Stefana Nemanje iz 1189. godine, Gabrijeli Šubert, inostranom članu SANU, za izučavanje slavistike, Jeleni Guskovoj, članu Ruske akademije nauka, za izučavanje stradanja Srba, Jevreja i Roma u logoru Jasenovac, primadoni Jadranki Jovanović za društveni aktivizam i podršku preživeloj deci Jasenovca. Medaljon Mileva Marić Ajnštajn za proboj u nauci dodeljena je prof. dr Ljiljani Marković za doprinos u podizanju centara za srpski jezik u Osaki, i prof. dr Haruko Sato sa Univerziteta Osaka u Japanu.

Medaljon Milunka Savić za odvažnost i hrabrost pripala je Smilji Tišmi, osnivaču Udruženja preživelih logoraša Jasenovca, Maji Kovačević, samohranoj majci jedanaestoro dece iz Kraljeva, Sandri Peršing (SAD), članu Komisije za obeležavanje 100-godišnjice Velikog rata u SAD, unuci generala Peršinga, nosioca Karađorđeve zvezde. Dobitnik je i Džindžer Vujić, potomak En Boling Vilson, supruge 28. predsednika SAD Vudrou Vilsona, za podršku obeležavanju 100 godina savezničkih veza Srbije i SAD-a.

Dobitnici su i dr Ivanka Lučić, potomak Stepe Stepanovića, Segolen Franše Depere za saradnju sa Muzejom rudničko-takovskog kraja, dr Slobodanka Grković, potomak Milunke Savić, za učešće u obeležavanju 100 godina Velikog rata.

Medaljon Nadežda Petrović za umetnost i humanitarni rad dodeljena je Jeleni Đoković, direktorki Fondacije „Novak Đoković”, Marini Arsenijević, pijanisti i kompozitoru za „Teslinu rapsodiju”, princezi Katarini Karađorđević, fotografu Vukici Mikači, slikarki Olji Ivanjicki (posthumno), Marini Gavanski Zisis, slikarki i počasnom konzulu Srbije iz Kanade.

Medaljon Radmila Bunuševac Dedinac za istraživačko novinarstvo pripala je Radi Komazec (Jedinstvo), dr Biljani Đorović (Radio Beograd), Džini Toši Viskonti (Italija), Mirjani Sretenović (Politika) i Ljiljani Bogdanović (Pečat). Priznanja će biti uručena 30. marta u „Kraun plazi” u Beogradu.

Diplomatski bilten izlaziće tri puta godišnje. sledeći se očekuje na Dan srpske karijerne diplomatije 29. maja, a treći 09. oktobra povodom Dana indijske diplomatije.

Marina Kruglova