NAJVEĆE POBEDE I PORAZI SRPSKE VOJSKE (2): Vukašina i Uglješu Mrnjavčevića 1371. odnela mutna i krvava Marica
Srpsko-turski rat u srednjem veku trajao je od 1343. do 1371. godine i okončan je propašću srednjovekovne srpske države.
Zašto se ratovalo
Najstariji srpski izvor „Zapis monaha Isaije“ kao povod za početak sukoba navodi nameru despota Uglješe Mrnjavčevića da, zajedno sa svojim bratom kraljem Vukašinom, istera Turke iz Makedonije. Turske teritorije na Balkanu u to vreme nisu bile velike, ali su Osmanlije držale nekoliko dobro utvrđenih gradova, između ostalog i Drinopolje, što im je predstavljalo dobru osnovu za dalja osvajanja. Uglješa je odlučio da iskoristi zauzetost sultana Murata u Maloj Aziji da bi osvojio Drinopolje, koje je čuvao manji turski garnizon pod komandom Lale Šahina.
Pre bitke
Srbi su se ulogorili na dan hoda od velikog utvrđenog grada Jedrena, pored mesta Černomen na reci Marici. Tu su primili izaslanike Lale Šahina, koji je, prema nekim turskim arhivama, Mrnjavčevićima predložio da im se preda ako onu odustanu od napada i razaranja grada. Njegovi izaslanici, međutim, imali su zadatak i da špijuniraju protivnika, pa su uočili da su Srbi, zbog svoje brojne nadmoćnosti, toliko uvereni u pobedu da čak nisu postavili ni straže oko velikog logora.
Kako je tekla bitka
U noći između 26. i 27. septembra 1371. godine turska vojska neopaženo je opkolila srpske snage. Pre svanuća počeo je opšti napad, koji uspeh, između ostalog, duguje i iznenađenju i panici koji su zahvatili nepripremljene srpske ratnike. Turski hroničar beleži da „u zabuni i u neprilici niko nije znao šta da radi u noćnom mraku... i konji su se poplašili i pootkidali, te opštu zabunu uveličavali... Kada je počelo svitati, Srbi su žalosno grunuli u bekstvo, mada ih niko nije gonio...“ A srpski srednjovekovni pisac monah Isaija kaže da „veoma veliko mnoštvo - jedni od oštrice mača umreše, drugi u ropstvo odvedeni beše, a neki od njih spasoše se i bekstvom dođoše“. Uglješa Mrnjavčević je teško ranjen u boju i od rana je preminuo pa je sahranjen u mestu zvanom Haramanlija. Vukašinov grob se ne zna. Prema narodnoj pesmi „Marko Kraljević poznaje očinu sablju“, ranjenog Vukašina nosila je „mutna i krvava Marica“, sve dok ga nije ubio neki Turčin, želeći da se domogne njegovog oružja i „divnog odijela“.
Šta je bilo posle
Srpski je poraz bio je potpun, ali ga Turci nisu odmah iskoristili, najviše zato što im se dobar deo vojske nije nalazio u Evropi - glavnina turske vojske, zajedno sa sultanom Muratom, ratovala je tada u Anadoliji protiv suparničkih seldžučkih begova. Osim toga, Turci ni sami nisu bili potpuno svesni kolikog je obima njihova pobeda na Marici. Tek nekoliko godina kasnije oni su svoje snage usmerili na Balkan.
Posledice
U boju na Marici turska sila je slomila najopasnijeg vojničkog protivnika na Balkanu. Samo 16 godina od smrti Dušana Silnog, njegovo carstvo se raspalo, a Marko Kraljević, braća Dragaš, despot Jovan i gospodin Konstantin Dejanović, u Makedoniji, kao i vojvoda Bogdan, postali su Muratovi vazali. Vladimir Ćorović piše: „Put za dalja osvajanja bio je otvoren sve do Morave na severu i Neretve na zapadu. Srbija je ovim udarcem odjednom survana u red država drugog i trećeg reda, kojoj je posle toga ne samo nedostajala snaga nedavnog Dušanovog vremena nego i vera u nju... Od te godine počinju Turci da šire svoju vlast nad Južnim Slovenima.“
(Kurir.rs/M. Petrović)
"INTERES ZA VRAĆANJE U SRBIJU SVE VEĆI" Predsednik Vučić: Oko Božića plan za povratak ljudi iz dijaspore