SPECIJAL KURIRA! VODIČ KROZ PRAVOSLAVNI HRAM: Šta sve čini crkveni pribor i čemu služi

Svaki od predmeta koji se koriste pri bogosluženju pre prve upotrebe
bivaju osvećeni i ne koriste se ni u kakve druge svrhe. Krađa ili utaja
ma kojeg od njih smatra se velikim grehom i naziva svetotatstvom.

Diskos je okrugli metalni tanjirić s postoljem na kojem se vrši osvećenje hleba na liturgiji. Predstavlja jasle u koje je Hristos po rođenju bio položen i grob u koji je sahranjen.

Pokrivači ili darci služe za pokrivanje diskosa i putira. Po jednim se pokriva svaka sasuda posebno, a trećim, zvanim vozduh, obe zajedno. Simbolizuju Hristove pelene, tkaninu u koju je Hristovo telo bilo umotano kad je umro i plašt kojim je bio umotan pri pogrebu. Vozduhom sveštenik na liturgiji maše iznad svetih darova, simbolički predstavljajući Duh sveti koji je lebdeo nad stvorenim svetom.

Petohlebnica je okrugao metalni sud s postoljem. Na njenu površinu pričvršćeni su jedan trokraki svećnjak, jedan tanjirić s postoljem i tri čašice sa poklopcima. Na tanjirić se stavlja pet hlepčića, a u čašice pomalo pšenice, vina i ulja. Na večernjem bogosluženju, uoči velikih praznika, za vreme litije petohlebnica se iznosi na stočić u sredini hrama, gde se blagosiljaju plodovi na njoj. Po završenoj službi hleb se razdeli prisutnima, kao i pšenica. Vino upotrebe crkvenoslužitelji, a ulje se prelije u sudić za mirosanje, da bi sutradan, na jutrenju, sveštenik njime na čelo vernika iscrtao krst. Pet hlebova podseća na čudo kada je Hristos sa pet hlebova nahranio pet hiljada ljudi.

Guba (sunđer) podseća na sunđer koji su vojnici natopili sirćetom i dali ga Hristu na krstu, kad je rekao: „Žedan sam“. Jedna guba je pljosnatog oblika i služi za brisanje delova osvećenog hleba sa diskosa i čuva se u antiminsu, a drugom, običnom, briše se putir.

Zastave, sa likom Svete Trojice, Hrista Spasitelja, Bogorodice ili nekog drugog sveca, upotrebljavaju se za vreme crkvenih svečanosti izvan hrama - litija i označavaju pobedu Crkve nad neprijateljima.

Plaštanica je četvrtasto platno na kojem je izvezeno ili naslikano polaganje Hristovo u grob.

Venci se upotrebljavaju pri venčanju i izrađeni su u obliku krune, sa malim krstom na vrhu. Obično su od metala, ali je moguće upotrebiti i vence od vinove loze ili pruća.

Nebo je oveći komad platna, obično crvenog, razapet između vrhova štapova. Na njegovim ivicama izvezene su reči kojima se slavi snaga Boga, a simbolizuje nebo nad prestolom Božjim, pa tokom litije, kada se iznosi iz crkve, pod njim ide episkop.

Kurir.rs/ Momčilo Petrović, Slobodan Reljić