SRPSKI PATRIJARSI (7): German Đorić - graditelj Hrama Svetog Save

Zabeleženo je da je patrijarh German 88 puta lično vodio razgovore sa raznim instancama vlasti dok se nije izborio za nastavak gradnje bogomolje na Vračaru

Troje dece

Oženio se, dobio dva sina i ćerku, i kao sveštenik službovao u Miokovcima kod Čačka i u Vrnjačkoj Banji, a kad je ostao udovac, zamonašio se u Studenici. Bio je vikarni episkop, pa episkop, i istovremeno glavni sekretar Svetog arhijerejskog sinoda i urednik Glasnika, službenog lista SPC.

Na patrijaršijskom tronu 1958. nasledio je patrijarha Vikentija, a prema svedočenju Dobrice Ćosića (rođen je u Velikoj Drenovi), presudnu ulogu u tome imao je Slobodan Penezić Krcun, ondašnji ministar unutrašnjih poslova Srbije.

Vreme u kojem je German vodio SPC obeleženo je ateizmom kao vladajućim opredeljenjem države i naroda.

Ipak, i u tako teškim okolnostima uspeo je mnogo toga da spase i sačuva. Manastir Žiča, koga su Nemci bili gotovo potpuno razorili za vreme rata, obnovljen je u potpunosti. Uspeo je da izdejstvuje obnovu (vraćanje u oblik kakav je imala u 12. veku, kada je podignuta) Studenice, Lazarice (kruševačke crkve iz srednjeg veka) i mnogih drugih. Obnovio je rad pravoslavne bogoslovije u manastiru Krki i podigao novu zgradu Bogoslovskog fakulteta u Beogradu i pri njemu Bogoslovski institut. Svi važniji hramovi SPC u tadašnjoj Jugoslaviji stavljeni su pod zaštitu republičkih i pokrajinskih zavoda za zaštitu spomenika kulture. Milić od Mačve je po njegovom blagoslovu oslikao voždovačku Crkvu Svetog cara Konstantina i carice Jelene, čije freske predstavljaju remek-delo slikarstva.

Jedna od njegovih najvećih zasluga jeste to što je uspeo da se izbori da se nastavi izgradnja Hrama Svetog Save u Beogradu - posle višedecenijske borbe gradnja je odobrena 1984. Zabeleženo je da je 88 puta lično patrijarh German podnosio molbu i vodio razgovore sa raznim instancama vlasti, dok se nije izborio za nastavak gradnje posle 26 godina svoje službe. Izgradnja Hrama je ponovo počela 12. maja 1985. i tom prilikom je odslužena arhijerejska liturgija i postavljena povelja.

Jedan od najbližih Germanovih saradnika, protojerej-stavrofor Milan D. Janković, u knjizi „Patrijarh German u životu i borbi za spomen-hram“, svedoči da je u uslovima teškim za delovanje crkve i stalnim pokušajima komunističke vlasti da SPC instrumentalizuje za svoje potrebe, German često govorio: „Zmiju gladi, ispod nje se vadi!“

Milan D. Janković ostavio je i zapis i o patrijarhovom odnosu prema Titovoj kandidaturi za Nobelovu nagradu 1973. godine.

Pismo o Brozu

Svetom arhijerejskom saboru SPC, naime, dostavljeno je da potpiše pismo kojom i ona, uz ostale institucije, daje podršku kandidaturi Josipa Broza Tita za ovo priznanje. U uvodu Jankovićeve knjige sada upokojeni episkop šumadijski Sava zapisao je da patrijarh German nije dozvolio ni diskusiju, još manje izjašnjavanje ili glasanje po ovom pitanju. Prema svedočenju vladike Save, patrijarh je rekao:

„Ni Sveti arhijerejski sabor, ni Sveti arhijerejski sinod, ni Njegova svetost patrijarh ne mogu u ovoj stvari da se javno angažuju pošto je to pitanje izvan crkvene nadležnosti. Ovo utoliko pre što je Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve još 1939. doneo odluku (povodom kandidovanja kneza Pavla) koja osuđuje akciju crkvenih predstavnika po ovakvoj jednoj stvari“.

Na tronu Svetog Save patrijarha Germana nasledio je Pavle Stojčević.

Momčilo Petrović