KAD JE NA CARIGRADSKOM DRUMU NIKLA PRAVOSLAVNA SVETINJA: Zbog ove crkve je KNEZ MILOŠ pretio smrću!

Godine 1818. knez Miloš Obrenović započeo je izgradnju crkve u Jagodini, jer je to bilo važno mesto u tadašnjoj Srbiji koje je bilo pod turskom upravom.Više je razloga zašto je izabrao Jagodinu kao mesto podizanja crkve: pored toga što je tada tu postojala džamija ali ne i crkva, Jagodina je bila važno mesto gde su se ukrštali bitni putevi, a nalazila se i na Carigradskom drumu.

"...SOZIDASJA SIJA SVJATA CERKOV HRAM SVJATOGO ARHANGELA MIHAILA U VAROŠI JAGODINI TRUDOM I IZDIVENIJEM BOGOM UMUDRENOGO ZAŠČITITELjA I BRANITELjA PRAVOSLAVIJA VERI VERHOVNOGO SERBIJE KNjAZA GOSPODARA MILOŠA OBRENOVIĆA, IZ SELA BRUSNICE RODOM U 35-OJ LjETO OD ROŽDESTVA BI SERBIJI VLADAJEJUŠĆU MAHMEDU TURECKOMU SULTANU LjETO OD ROŽDESTVA HRISTOVA 1818, GOD ..."

Ova ktitorska ploča prvobitno je stajala na spoljašnjem zapadnom zidu crkve, da bi kasnije bila premeštena na Časnu trpezu u oltaru. Danas, ona krasi unutrašnji južni zid priprate.

Koliko je knezu Milošu bila važna ova crkva i ktitorski doprinos, svedoči i činjenica da je u jednom pismu upućenom jagodinskom knezu Aranđelu Milosavljeviću, zapretio smrću ukoliko bi i jedno slovo natpisa bilo oštećeno. Posle Hatišerifa iz 1830. godine, kojim je omogućena izgradnja pravoslavnih crkava, knez Miloš je podigao i zvonik.

Pored groblja u samoj porti, gde su sahranjeni sveštenici i ugledni ljudi ovog mesta iz 19. veka, kao i Spomen-kosturnica izginulim ratnicima u Prvom svetskom ratu, stara jagodinska crkva poseduje i bogatu riznicu, s ikonama iz 19. veka, a neke je lično slikao Đura Jakšić.

Deo crkvene jagodinske riznice je danas u manastiru Kaleniću i Narodnom muzeju u Beogradu.

Povodom 200 godina jagodinske "stare" crkve, posvećene Svetim Arhangelima Mihailu i Gavrilu, u Jagodini se 27. i 28. novembra održava se naučni skup – “Dva veka Stare crkve u Jagodini”, gde će govoriti profesori sa Filozofskog fakulteta u Beogradu, Učiteljskog fakulteta u Jagodini, Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu, istoričari i istoričari umetnosti Istorijskog arhiva, Arhiva Srbije, Zavičajnog muzeja Jagodine.

(Mondo/veroučitelj Mladen Aleksić)