BISER PRIRODE KOD IVANJICE SKRIVEN U STENAMA SLUŽIO JE KAO SPAS SRBIMA OD TURAKA: Zavirite u Hadži Prodanovu pećinu!

Na samo sedam kilometra od centra Ivanjice, u selu Raščići, skrivena u steni nalazi se Hadži Prodanova pećina u kojoj je stanovništvo tokom Drugog srpskog ustanka, tražilo spas od Turaka.

Opština Ivanjica je za svrhu uređenja ovog važnog speleološkog lokaliteta od Ministarstva turizma Srbije dobila 8.000.000 dinara. S obzirom da ukupna investiciona vrednost projekta iznosi 12.834.560, razliku će obezbediti opština iz svog budžeta. Ugovor o sufinansiranju pećine sa nadležnima u resornom ministarstvu potpisao je predsednik opštine Zoran Lazović. Projektom je predviđeno dekorativno osvetljenje pećine hladnom rasvetom, postavljanje pešačkih staza kao i njeno unutrašnje i parterno uređenje. Biće izgrađena zaštitna ograda i suvenirnica u neposrednoj blizini samog ulaza u pećinu.

Nedostajuća planska dokumentacija sa svim potrebnim dozvolama biće u međuvremenu kompletirana, pa se početak radova očekuje tokom avgusta ove godine. Prema planu radovi će trajati tri meseca. Nakon njihovog završetka krajem godine, pećina će biti otvorena i primiće prve posetioce koji će biti u prilici da uživaju u pećinskim ukrasima stvaranim hiljadama godina. Biće uključena u ponudu Turističke organizacije opštine Ivanjica ali i velikog broja turističkih agencija. Funkcionalnim i dekorativnim uređenjem lokaliteta Hadži-Prodanove pećine uz strogo pridržavanje mera zaštite korišćenja jedinstvenog arheološkog, speleološkog, palenteološkog i nepokretnog kulturnog nasleđa, doprineće razvoju turizma u opštini Ivanjica.

Ciljne grupe su pružaoci turističkih usluga, potencijalni turisti, učenici i studenti i svi građani opština Ivanjica i Lučani. Vrednovano prirodno dobro od velikog značaja II kategorije, realizacijom projekta biće sačuvano i stavljeno u funkciju kao značajan arheološki, speleološki i turistički objekat, kažu u ovdašnjoj lokalnoj samoupravi. Hadži-Prodanova pećina je u nekoliko navrata bila je meta lopova, koji su po svemu sudeći iz nje obijali i odnosili pećinske ukrase. Ugrožena je i čestim miniranjem u obližnjem kamenolomu. U prethodnom periodu izgradjen stepenišni prilaz i potporni zid i rekonstruisana „Adžijina“ crkva na samom ulazu, koja je prvobitno tu sagradjena daleke 1909. godine i posvećena Arhangelu Mihailu. Na okomitoj steni pored ulaza i danas stoji okačeno crkveno zvono, poklon kralja Aleksandra. Odlukom o zaštićenom prostoru koji obuhvata nešto više od 7 hektara, strogo je zabranjena bilo kakva izgradnja, skrnavljenje, eksploatacija mineralnih sirovina, preoravanje prirodnih livada, krčenje vegetacije, i sve aktivnosti u samoj pećini koje mogu ugroziti njenu faunu i floru i oštetiti njene temeljne i sve druge vrednosti.

Spomenik prirode Hadži – Prodanova pećina, nalazi se na 7 kilometara od Ivanjice, u selu Raščići, na putu prema Guči i Čačku, na nadmorskoj visini od oko 600 metara. Ime je dobila po Karađorđevom vojvodi Hadži Prodanu Gligorijeviću, koji je u pećinu sklanjao zbegove za vreme Prvog srpskog ustanka. Raniji nazivi su Rašćanska pećina i Šljepaja. Ispitana dužina pećine je oko 400 metara i sastoji se od dva sprata. Prema nepotvrđenoj legendi izlaz iz nje nalazi se u dragačevskom selu Kotraža. Donji sprat pećine pored glavnog ima i dva sporedna kanala. Ulazni deo je širok i visok oko 3 metra i završava se suženjem iza koga se nalaze prostrane dvorane koje su dugačke oko 50 i široke 15 metara. Desna strana ove dvorane pokrivena je bigrenim salivom i serijom plitkih bazenčića. U centralnom delu dvorane nalaze se debeli stalaktiti i stalagniti, a na stranama moćni salivi kao okamenjeni vodopadi. Dvorana se završava sa dva manja prodora-procepa. Gornji sprat počinje iz dvorane glavnog kanala i ispunjen je raznobojnim i raznovrsnim nakitom.

U Hadži-Prodanovoj pećini su vršena i arheološka istraživanja. Tom prilikom je na vrlo malom prostoru pronađeno 25 novih vrsta pećinskih životinja (insekata), koje u svetu, ili nisu poznate ili su retke. Na samom ulazu pronadjeni su fragmenti keramike iz starijeg gvozdenog doba, velika količina kostiju pleistocenskih životinja i šezdesetak predmeta starih oko 40.000 godina. U pitanju su ostaci materijalne kulture neandertalaca, a većina pronađenih alatki je napravljena od kvarca, što je izuzetna retkost u Evropi. Hadži Prodanova pećina je bila i privremeno stanište lovaca-neandertalaca i pećinskog medveda, čija su lobanja, brojne kosti i zubi pronađeni na samom ulazu. Pećina se svrstava u malobrojna višeslojna paleolitska nalazišta na centralnom Balkanu i pruža veliki potencijal za buduća istraživanja. Stanište je znatne populacije slepih miševa.

Kurir.rs / Ivanjica.gov.rs