Nedaleko od srednjovekovnog grada Maglič, sa desne strane puta Kraljevo - Raška, nalazi se jedinstvena česma u Srbiji sa koje narod uzima vodu punih 140 godina.
Česma je podignuta 1882. godine, a voda koja iz nje ističe za sve to vreme nije promenila svoj sastav i danas je, baš kao i tada, i hemijski i bakteriološki ispravna za upotrebu.
- „Vuić vodu“, odnosno „Vuić česmu“ prvi put sam posetio 1985. godine, kada sam položio vozački ispit i od tada, pa sve do danas, redovno uzimam vodu sa ove česme. Mogu vam reći da je odličnog kvaliteta, a posebno je zanimljivo da ova voda ima stalnu temperaturu, jer i tokom leta, ali i u zimskom periodu, kada je sipate u plastičnu flašu, ona uvek ostane zamagljena, kaže Kraljevčanin Nikola Jovanović.
On kaže da vodu sa ove česme uzimaju građani koji putuju iz Kraljeva za Rašku ili se iz pravca Raške vraćaju za Kraljevo, kao i meštani koji gravitiraju ovom području, a većina njih ne zna zašto se česma zove „Vuić voda“, jer je spomen - ploča na česmi delimično čitljiva, te da bi je trebalo obnoviti.
Prema rečima Lidije Crnčanin, istoričarke Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Kraljevu, paroh kraljevački Savatije Božić, 1929. godine obnovio je spomen - česmu nastalu u vreme prokopavanja puta kroz Ibarsku klisuru.
- Spomen česma je podignuta krajem 19. veka, u vreme vladavine prvog kralja po obnavljanju srpske državnosti Milana Obrenovića, a u znak sećanja na prokopavanje kolskog puta kroz Ibarsku klisuru koji je povezivao, i dan danas povezuje Kraljevo i Rašku. Sa radovima je započeto 1882. godine, a nadzor nad radovima vršio je inženjer Vuić, zato je i u narodu ova česma poznata kao „Vuića voda“, kaže za Kurir Lidija Crnčanin.
Sagovornica Kurira ističe da se na spomen - ploči nalaze imena svih pojedinaca koji su bili uključeni u ovaj poduhvat, a radove su izvodili radnici dovedeni iz Primorija. Zub vremena, kao i sam teren, vremenom su devastirali ovaj beleg koji je kraljevački paroh Savatije Božić obnovio 1929. godine pa danas natpis na ploči nije u potpunosti čitljiv.
- Ova spomen česma, koja je obnovljena trudom i voljom sveštenika Savatija Božića, odlukom Skupštine Grada Kraljeva proglašena je za spomenik od značaja za Grad Kraljevo u oktobru mesecu 2019. Moramo napomenuti da više pažnje treba posvetiti kako održavanju same česme tako i prostora oko nje, zaključuje istoričarka Lidija Crnčanin.
Savatije Božić je bio jedan od istaknutih ličnosti Kraljeva u 20. veku. Rođen je 1859. godine u selu Vrh, zaseok Gobeli, kod Rudna, u nekadašnjem Studeničkom srezu. Školovanje je započeo u manastiru Studenica, gde je naučio da čita i peva. Slušajući od kaluđera o slavnoj prošlosti tada porobljene otadžbine, Savatije uzima učešće u oslobodilačkim ratovima 1875-1877. Nakon rata po savetu mitropolita Mihaila upisuje Bogosloviju. Po završetku školovanja, Savatije Božić je postavljen za učitelja u varošici Raška. Međutim, 1884. godine rukopoložen je za sveštenika u činu jereja, a dodeljena mu je raščanska parohija i tu dužnost je obavaljao 10 godina.
Koliko su poverenje imali stanovnici Raške i Studeničkog sreza u svog paroha, najbolje govori činjenica da je prilikom izbora za Narodnu skupštinu Kraljevine Srbije izabran 1893. godine za narodnog poslanika za okrug Rudnički.
Narodne godine, na vlastitu molbu premešten je u Kraljevo i postavljen za paroha Prve kraljevačke parohije. Ubrzo je postao član brojnih kulturnih, humanih i nacionalnih udruženja, a obavljao je dužnost predsenika u „Narodnoj odbrani“ i „Poljoprivrednom sreskom odboru sreza žičkog“. Zalagao se za otvaranje Gimnazije u kojoj je predavao veronauku. Bio je jedan od utemeljivača prirodnog lečilišta Mataruška banja. Tokom Prvog svetskog rata u periodu od 1916. do jula 1918. godine bio je internaciji u logoru „Nežider“ u Mađarskoj.
U posleratnim godinama aktivno je radio na obnovi Crkve Silaska Svetog duha, obnovi nastave u školama i izuzetno se angažovao u radu Crvenog krsta. Dobitnik je brojnih priznanja i nagrada, a među njima se svakako ističe orden „Belog orla V stepena“, dobijenim od kralja Aleksandra Karađorđevića 1924. godine Preminuo je u Kraljevu 1960. godine.
Sin sveštenika Savatija Božića, Dobrivoje (1886-1967.) bio je uspešan inženjer i izumitelj. On je prvi u svetu konstruisao automatsku vazdušnu kočnicu koja se primenjuje u železničkom saobraćaju i poznata je kao“ Božićeva kočnica“.
Kurir.rs/J. S.
