ZADUŽBINA STOJANA R. JOVANOVIĆA: Česma ispred hrama Svetog Prokopija služi Prokupčanima već 90 godina!

Ove godine na dan Svetog velikomučenika Prokopija navršilo se 90 godina od otvaranja česme, ispred hrama koji nosi njegovo ime. Česmu je sagradio i svojim sugrađanima darivao 1933. godine, tadašnji predsednik crkvene opštine Stojan R. Jovanović, veliki prokupački zadužbinar, predsednik opštine u dva mandata, kao i predsednik hipotekarne banke. O njegovoj veličini i ljubavi prema gradu ne svedoče samo njegove zadužbine već i lična žrtva, jer je svog sina Radeta kao taoca za mir u gradu, žrtvovao bugarskom okupatoru 1917. godine.

- Porodica Jovanović je 1877. godine iz Stoca iz Hercegovine stigla u Toplicu, najpre u selo Reljinac, a onda su kupili kuću „na doboš“ od Turaka, koji su se povlačili iz grada – počinje priču o svom dedi Stojanu i porodici Ljubomir Jovanović i dodaje da porodica Jovanović i dalje živi u ulici Kosovskoj, kao pre nešto više od jednog veka.

- Stojan je bio predsednik opštine Prokuplje od 1912. do 1916. godine, sve do povlačenja srpske vojske iz zemlje u vreme Velikog rata– nastavlja priču o svom dedi naš sagovornik.

Ono što je interesantno, Stojanov praunuk Bratislav je 2012. godine, tačno na stogodišnjicu početka dedinog prvog izbora za predsednika, imenovan za Načelnika Topličkog upravnog okruga.

Stojan nije napustio Prokuplje , ni u najtežim istorijskim trenucima, kao predsednik opštine sa viđenijim Prokupčanima sačekao je bugarskog okupatora 1916. i kao zalog za mir u gradu i da sačuva živote svojih sugrađana, za taoca je dao svog sina Radeta, koji je streljan u Sražavačkom Potoku, kada je počeo Toplički ustanak 1917. godine

Kralj Aleksandar cenio je veliku Stojanovu žrtvu , pa mu je po završetku Prvog svetskog rata dao još dve godine mandata od 1918. do 1920. dok se zemlja ne obnovi i ponovo organizuju izbori.

Stojan Jovanović je od sopstvenih sredstava izgradio i kapelu na groblju, a iste godine su naručena i pogrebna kola iz Beča i obezbeđeni su konji. Sredinom prošlog veka tabla sa njeovim imenom skinuta je sa kapele na prokupačkom groblju, ali je nakon intervencije Ljubomira Jovanovića ona vraćena. Za potrebe crkve, sledeći primer zadužbinarstva koji je bio razvijen u Srbiji tog vremena, Stojan je nabavio i litijske barjake sa likom Svetog Prokopija, koji i danas stoje u crkvi, ali se i nose u litijama na dan slave Svetog Prokopija.

Jovanović kaže, da se kroz Stojanov rad vidi da je brinuo o potrebama ljudi. Izgradio je česmu, jer je bio svestan da pitanje vodosnabdevanja u gradu nije bilo rešeno, te je ona izgrađena ispred crkve oko koje je bilo skoncentrisano gradsko naselje i gde se okupljao veliki broj ljudi. Ime ovog zadužbinara nalazi se na vrhu mermerne ploče u crkvi Svetog Prokopija, na kojoj su uklesana imena svih onih koji su godinama pomagali prokupački hram. On zato upućuje apel svim ljudima dobre volje, koji imaju mogućnosti da slede primer njegovog predka Stojana i drugih Prokupčana tog vremena, da neguju zadužbinarstvo i rade u korist svog grada i njegovih žitelja.

(Prokupljenadlanu.rs)