U STAROJ BOGOMOLJI NOVČIĆI IZ ŠESTOG VEKA: Otkrivanje tajni arheološkog nalazišta "Orlovine"

Nastavljena arheološka istraživanja na lokalitetu "Orlovine" iznad Malog Zvornika donela su nova otkrića i doprinela da se nastavi otkrivanje tajni koje čuva ovo mesto. Pronađeni arheološki materijal donosi zanimljiva saznanja o lokalitetu na kome su istraživanja počela pre jedne decenije, a za čije otkrivanje je zaslužan meštanin, profesor istorije Dejan Pavić, koji je pre nekoliko godina preminuo.

- Radi se o krstionici u sklopu prethodno iskopane i konzervirane bazilike iz ranog šestog veka. Ona je bila deo posebne prostorije opremljene klupama za sedenje gde su nađeni i predmeti od klesanog kamena, unikatni za prostor Srbije. Arheolozi smatraju da je to bio jedan zatvoren prostor u koji je mogla da uđe samo osoba koja se krštava i sveštenik koji je stajao sa strane. Umesto na severnom delu iza oltara, krstionica je pronađena na jugoistočnoj strani gde to nije bilo očekivano. Arheolozi Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Valjeva navode da osobe koje su se krštavale nisu dolazile kroz crkvu već su postojala bočna vrata sa istočne strane gde su ulazili u tu prostoriju i do krstionice. Nađen je i bunar osmougaonog oblika, dubok oko pola metra, gde je obavljan obred krštavanja. Pronađeni su novčići iz šestog veka, što potvrđuje ono što su arheolozi pretpostavljali da je građevina iz tog perioda i dosadašnja saznanja nagoveštavaju da je ta crkva najveća rađena u tom periodu. Nađeni su i vrhovi strelica i sigurno je da na "Orlovinama" arheolozima predstoji još mnogo posla - kaže Marković.

Ove godine je po prvi put na ovom mestu nađen novac cara Justinijana koji ukazuje i na vreme gradnje iz perioda njegove vladavine.

"Orlovine" su višeslojno arheološko nalazište na kome najstariji tragovi života potiču iz praistorijskog perioda, a vrh je korišćen na prelazu iz bronzanog u gvozdeno doba. Arheološko nalazište је izuzetno velikih dimenzija i čitav prostor na oko 14 hektara je staro utvrđenje. Na samom vrhu je bio izgrađen veliki utvrđeni kompleks koji pripada ranovizantijskom razdoblju, odnosno šestom veku, objašnjavali su stručnjaci pre nekoliko godina kada su rađena probna arheološka iskopavanja.

Na lokalitetu su nađeni ostaci crkve iz šestog veka, jedne od najvećih otkrivenih iz tog vremena. Bila je duža od 30 i široka oko 20 metara, a unutrašnje uređenje i veoma bogata dekoracija ukazuje da je bila episkopska. Imala je i veliki oltarski prostor u kome je kvalitetno obrađen episkopski presto. To što se unutar utvrđenog kompleksa na ‘’Orlovinama’’ nalazila tako velika crkva ukazuje da je lokacija bila važan administrativni i crkveni centar tog vremena.

Marković kaže da se nastavak istraživanja očekuje na proleće naredne godine. Ideja je, kaže, da se nastave konzervatorski radovi, kompletira crkva, a u budućnosrti ide se i na ostatak utvrđenja. Verovatno će za istraživanje kompletne lokacije trebati nekoliko decenija kako bi se otkrile sve viševekovne tajne "Orlovina". Inače, nalazište je od centra Malog Zvornika udaljeno oko kilometar i po, a ove jeseni urađeno je oko 300 metara pešačke staze pa se do njega sada stiže lakše, a prava nagrada za uloženi trud je dolazak na nedavno urađeni vidikovac na "Orlovinama", sa kojeg "puca" odličan pogled na Zvorničko jezero i okolinu. Dominantan položaj prepoznali su svojevremeno i graditelji utvrđenja koji su odatle mogli kontrolisati okolne puteve, a bili ujedno i teško osvojivo mesto.

Kurir.rs/T.Ilić