SVETI KRALJ MILUTIN - VLADAR NA RASKRŠĆIMA SVETOVA: Knjiga i o bračnoj diplomatiji moćnog srpskog vladara, SIMONIDA JE VODODELNICA

"Sveti kralj Milutin - vladar na raskršćima svetova" nova je knjiga u izdanju Zadužbine svetog manastira Hilandara, čiji je drugi kritor upravo ovaj srpski kralj.

Milivoj Ranđić, direktor Zadužbine istakao da je čast drugoga ktitora značajna zato što je manastir Hilandar uvek gledao na kralja Milutina kao duhovnog nastavljača zaveta koji su i Stefan Nemanja (Sveti Simeon) i Sveti Sava ostavili svojim potomcima.

- Knjiga je pisana kao zbornik radova, u nečemu i sučeljenih stavova, i predstavlja ličnost i vladavinu kralja Milutina u eposi zlatnog doba srpskog srednjeg veka na raskršću Istoka i Zapada, a što je uticalo i na naše biće - rekao je Ranđić na promociji knjige u kripti Hrama Svetog Save.

Čak 228 ilustracija i devet karata knjizi daje i dinamiku, urednivi istoričar dr Srđan Pirivatrić iz Vizantološkog instituta SANU, istoričarka prof. dr Smilja Marjanović Dušanić s Filozofskog fakultet u Beogradu i istoričarka umetnosti dr Danica Popović, mislii su a sve pa i to da svaki autorski tekst ima i sažetak na engleskom.

Da do sada nije bio iscrpnije i potpunije monografije kralja Milutina, naveo je Pirovatrić, iako je bio jedan od najvećih srpskih vladara.

- Zaista je bio vladar na raskršću svetova. Prostor Istočnog Mediterana i jugoistočne Evrope u vremenu njegovog rođenja (oko 1253.) bio obeležen rasparčanošću i čestim suprotstavljanjima, a sve kao posledica Četvrtog krstaškog rata iz 1204 - kazao je Pirivatrić.

Značajna je i 1261. godina, kada je bila obnova pravoslavnog carstva u Konstatinopolju, kao i njegovi napori da se teritorijalno zaokruži u ranijim granicama, ali i povremeni pokušaji njegovog ponovnog rušenja i obnove rimokatoličkog latinskog carstva.

- Milutinov vladarski put sve to je činilo nepredvidivim, bogatim raskršćima. Po posledicama najdalekosežnija bila je njegova ženidba Simonidom Paleolog 1299, ćerkom vizantijskog cara Andronika II, što se smatra nekom vododelnicom u srpskoj istoriji na planu praktične politike i rasprostiranja kulturnih uticaja - naveo je Pirivatrić.

Dr Marjanović Dušanić podsetila je da je od 1276. do 1282. vladao Dragutin, a da je potom sporazumom iz Deževe na presto dolazi mlađi brat Milutin.

- Izvesno je, ipak, da je u teritorijalnom smislu vlast podeljena na troje vladara koji su imali posebna ovlašćenja i neku vrstu samostalnosti u upravljanju svojim oblastima. Deževska smena je na političkoj ravni predstavljala promenu vlasti dok je pravno bila podela vlasti - navela je Marjanović Dušanić i dodala da je pitanje kraljevih brakova podrobno razmatrano, nekad sa različitim zaključcima, što je vrlina ove knjige.

Pred kraj života kralj Milutin je morao da odbija napade spolja.

- Srpski kralj je izdržao ovaj nalet i pokazao se kao moćni vladar zemalja od jadranskog zaliva do Dunava - istakla je ona.

Kralj Milutin imao je, navela je Danica Popović, naglašenu spiritualnu komponentu, a Hilandar je zauzimao posebno mesto.

- Oslanja se na naslede svetih Simeona i Save, a s druge strane na spoljnopolitičko opredeljenje prikazano dinastičkim brakom Nemanjića i Paleologa - kazala je Popovićeva i dodala da je kralj Milutin pokazao poseban odnos prema karejskoj keliji Svetog Save, koju je obnovio.

Kurir.rs/J.S.S.