Pozorište ne može transformirati hrvatsko ni srpskko društvo ali ipak može stvoriti razliku koja nije vođena principima realne politike i svega onoga što se tim pojmom označava

Oliver Frljić, hrvatski kontroverzniji pozorišni reditelj, koga zovu ustašom, četnikom, izdajnikom ili provokatorom, proteklih godina u gotovo svim državama bivše Jugoslavije podiže mnogo prašine.

U Beogradu se bavio ubistvom premijera Zorana Đinđića, te žrtvama Srebrenice, u Splitu hrvatskim ratnim zločinima nad srpskim stanovništvom, u Bosni i Hercegovini međunacionalnom mržnjom.
Nije štedeo ni sebe, ni svoju porodicu. U predstavi "Mrzim istinu", za koju kaže da je najličnija, pred publiku je izneo traumatične epizode iz svoje porodične prošlosti.

Frljić se trenutno bavi porodicom Zec, odnosno ubistvom te srpske porodice - Mihajla, Marije i njihove 12-godišnje ćerke Aleksandre, u decembru 1991. godine u Hrvatskoj, za koje kaže da je „najveća mrlja Domovinskog rata“.

U Hrvatskoj su u toku pripreme za referendum o tome hoće li brak ustavno da se definiše kao zajednica muškarca i žene. Koje je vaše mišljenje o tom referendumu?

Diskriminacija je upisana u same temelje Republike Hrvatske. Božićnim Ustavom iz 1990, Srbi su prestali biti narodom i postali nacionalna manjina. Ono što se danas događa u Hrvatskoj posledica je te iste političke logike koja Ustav koristi za obračunavanje: bilo s nepoćudnim nacionalnim elementom ili, s gledišta zvaničnog katoličkog licemjerja, s nepoćudnim oblicima seksualnog ponašanja. Dakle, u hrvatskoj varijanti, Ustav se shvaća kao legitimacija za nesmetano iživljavanje većine nad manjinama.

U toku je prikupljanje potpisa za održavanje još jednog referenduma, kojim bi se institucionalno onemogućila upotreba ćirilice svugde gde Srbi nisu natpolovična većina stanovništva. Da li bi takav referendum bio izraz demokratije ili se radi o kršenju prava srpske manjine?

Takvom referendumu je cilj kršenje prava srpskoj manjini, a s time da se njime dovodi u pitanje ustavno pravo drugih manjina - npr. talijanske u pojedinim istarskim gradovima. Ideja da se pokrene takav referendum ne treba čuditi kad je moguće, kao što se nedavno dogodilo u Vukovaru, da jedna ekspozitura HDZ, koja ima paramilitarne elemente, onemogući slobodno kretanje premijera i predsednika države. Taj mini-puč je bio direktan napad na ustavni poredak. Od balvan-revolucije stigli smo do lampion-revolucije.

Jednom prilikom izjavili ste da su Srbija i Hrvatska sestre bliznakinje kada je reč o nepriznavanju ratnih zločina. Da li mislite da će Hrvatska kao članica Evropske unije efikasnije rešavati probleme u hrvatsko-srpskim odnosima?

Mislim da ne, jer ne postoji iskrena želja da se ti problemi reše. Pogledajte primer predsednika Josipovića. Dok je na bilateralnom planu prividno radio na normalizaciji odnosa između Hrvatske i Srbije, na unutrašnjem planu je mobilizirao gotovo celokupni medijski servis u obračunu s predsednikom Srpskog narodnog vijeća Miloradom Pupovcem zbog tekstova o aferi ZAMP.

Koliko vaš umetnički angažman i teatar uopšte mogu da utiču na društvo?
Pozorište ne može transformirati društvo kao što je hrvatsko, društvo koje je pervertiralo demokratske mehanizme u sredstvo za najgore oblike diskriminacije jednog dela svojih građana. Pozorište ne može napraviti puno ni u društvu kao što je srpsko. Međutim, pozorište ipak može stvoriti razliku, razliku koja nije vođena principima realne politike i svega onoga što se tim pojmom označava.

Kako ste se odlučili da radite predstavu o Aleksandri Zec?
Ubojstvo Aleksandre Zec nije incident, kao što se sve ove godine predstavljalo, nego rezultat političkog projekta koji je jasno zacrtao na koji postotak treba svesti broj hrvatskih građana jedne nacionalne zajednice, a čiju renesansu gledamo ovih dana u desničarskim divljanjima, lomljenju ploča s ćiriličnim natpisima i ranije spomenutom prikupljanju potpisa za referendum o zabrani upotrebe ćirilice, sve, naravno, koncelebrirano od strane katoličke crkve. Tu je i sramotan sudski proces u kojem je napravljeno sve kako se krivci za ubojstvo Aleksandre Zec, bez obzira na njihova priznanja i materijalne dokaze, ne bi procesuirali.

Zašto svojim radom uvek stavljate prst u ranu? Da li je po vama to jedini mogući put ozdravljenja jednog društva?
Teško je verovati da će ova društva u neko skoro vreme ozdraviti. Njihovi nacionalni atavizmi izbijaju svako malo. Možda je prvotno pitanje što je stvorilo ranu, a ne da li bi treblo li stavljati prst u nju.