MALEROZNI TITANIK: Potopljeni brod polako nestaje sa morskog dna, a evo i zbog čega

Džasmin Foks Skeli podsetila je u članku za BBC na naučnu činjenicu da najslavnija brodska olupina na svetu - Titanik, neće više postojati za nekoliko godina.

Čovečanstvu je trebalo čak 73 godine da pronađe Titanik nakon brodoloma iz 1912. Zasluge za to pripadaju Robertu Balardu, okeanografu sa Univerziteta u Roud Ajlendu, koji je olupinu našao slučajno, tragajući za dvema potonulim nuklearnim podmornicama.

Na opšte oduševljenje njegovog naučnog tima, Titanik se nalazio između dve podmornice, 3,8 kilometara ispod morske površine, u mraku, pod snažnim vodenim pritiskom. Brod je u tom trenutku bio izuzetno očuvan. Samo šest godina kasnije, ekipa naučnika iz Halifaksa u Novoj Škotskoj primetila je na brodu naslage rđe nalik ledenicama.

Nakon što su malo bolje proučene pod mikroskopom, otkriveno je da su pune života. Reč je o bakteriji Halomonas titanicae - gram-negativnoj proteobakteriji koja je najsrećnija kada na meniju ima gvožđe. Titanik je za ove mikrobe bio raj, pa su naučnici 2011. njegovim ostacima dali još 20 godina pre nego što potpuno nestane. Naučnici su nastavili da istražuju bakteriju i otkrili veliki broj njenih svojstava, a upravo to je ono što je fasciniralo Džasmin Foks Skeli. Novopronađeni mikroorganizam vrlo je otporan na visoke koncentracije soli u svom okruženju.

Za žive ćelije so je po pravilu smrtonosna, jer voda iz njih otiče u okruženje u kojem je njena koncentracija niža. Ovaj process poznat je kao osmoza, a kada se dogodi, ćelija se skuplja i uvija zbog dehidratacije. Ako je u okruženju prisutan niži nivo soli, to je takođe problematično. Voda iz okoline prodire u ćeliju, koja se prepuni i na kraju raspadne.

U ćelijama mnogih organizama zato se nalaze različiti šećeri ili aminokiseline, koje samom koncentracijom materije štite ćeliju od takve smrti. A bakterija na Titaniku? Ona je šampion u toj disciplini. Njen glavni adut je što koristi molekul "etoin" kako bi se oduprela slanom okruženju, visokim temperaturnim udarima, visokim osmotskim pritiscima. Koncentracija materije u unutrašnjosti halomonasa se menja u zavisnosti od okruženja.

Zanimljivo je to što brzo nakon brodoloma olupinu prekriva bakterijski "biofilm", koji obožavaju korali, sunđeri, mekušci… Olupina vremenom postaje neka vrsta veštačkog grebena, na koji se doseljavaju sve složenije životinje i koji neko vreme vrvi od života. Bakterije tako na neki način svojim biofilmom štite brodove od spoljašnjih uticaja, raspadanja i korozije, ukoliko ih ne proždiru suviše brzo. Ipak, Džasmin Foks Skeli došla je do jednog zanimljivog pitanja – šta ako dođe do zagađenja koje uništava takve bakterije?

Nakon jezive ekološke kataklizme u kojoj je naftna platforma Dipvoter horajzon u Meksičkom zalivu ispustila velike količine nafte, ispalo je da je nafta uništila većinu bakterija koje su konzervirale oko 2.000 olupina brodova koji potiču sa početka 16. veka. Osim do tada najvećeg pomora životinjskih i biljnih vrsta, izliv nafte doveo je i do sve bržeg propadanja neprocenjivog arheološkog i kulturnog blaga na dnu mora.

(Express.hr)