DILEMA KOJA SRBE PODELI ZAČAŠ: Evo šta je pravilnije reći USKRS ili VASKRS i kako da odgovorite a da se ne obrukate
Bliži se najveći hrišćanski praznik i stara dilema da li se kaže Vaskrs ili Uskrs.
Jednima je samo "Vaskrs" pravi “srpski, tradicionalni izraz”, drugima je “Uskrs” obična “hrvaština” koja se nikako ne sme primenjivati kod pravoslavaca, trećima je svejedno, ali se u raspravu uključuju jer se ona sada raširila i toliko omasovila da ni oni koji su godinama srećno i mirno slavili ovaj praznik više nisu sigurni kako se “pravilno” čestita – “Hristos voskrese”, “Hristos uskrse”, “Hristos vaskrese“, “Hristos vaskrs“ ili nekako potpuno drugačije…
Vaskrs ili Uskrs ili Voskresenije
Za početak, lingvistički, ispravno je i jedno i drugo i treće!
“Vaskrs” je srpskoslovenski oblik koji pripada srpskom crkvenom i književnom jeziku, koji se do sredine XVIII veka upotrebljavao u svim krajevima pod upravom Srpske pravoslavne crkve.
“Voskresenije” je ruskoslovenski oblik i reč je o staroslovenskom jeziku ruske redakcije koji je danas jezik srpske crkve. Naime, srpskoslovenski jezik kao zvanični crkveni jezik Srbi su sredinom XVIII veka zamenili ruskim crkvenim jezikom. U tom crkvenom jeziku reči o kojima govorimo izgovaraju se na ruski način – sa “o” u prvom slogu, pa se tako kaže - Voskresenije, voskresnuti, voskrese.
Kako Srbi nisu zaboravili ni svoj stari naziv za ovaj praznik u opticaju je ostalo i “Vaskrs” i “Voskrsenije”.
Pravilno je reći i “Uskrs”! Ova reč “Uskrs” pripada srpskom narodnom jeziku. Reč je o autentičnom izrazu koji je u neka davna vremena nastao prilagođavanjem onoga što je izgovoreno u crkvama.
Ako i postoji neka razlika ona je, navode neki lingvisti, stilske prirode – prefiks “vas-” se smatra svečanijim, a prefiks “us-” pripada stilski neutralnom standardu.
- Ova reč je, kao i mnoge druge u našem jeziku, prilikom poslednje velike reforme jezika dobila svoj uprpšćeni oblik u narodnom, to jest govornom jeziku. Međutim, zbog značaja ovog Praznika nad praznicima, zbog konstantne upotrebe bogoslužbenih knjiga na crkvenoslovenskom jeziku, u crkvenoj upotrebi se održao i zvanično se koristi oblik sa prefiksom VA-skrs, kao i u izvedenicama VA-skrsenje, VA-skrsao... U crkvenom kalendaru piše VA-skrsenje Gospoda Isusa Hrista - VASKRS, objašnjava za Ivan Neđić, profesor pripravnik Bogoslovije Svetog Arsenija.
Ovaj oblik je bliži originalnom staroslovenskom izrazu, i potpuno saglasan crkvenoslovenskom VO-skresenije. Koliko se ovaj način izražavanja sačuvao u crkvenoj svesti svedoče i nazivi drugih praznika koji počinju istim prefiksom kao što su VA-znesenje, VA-vedenje i drugi. Teško je da ćete čuti da neko kaže praznik Uznesenja ili Uvedenja, a većina će reći Uskrs.
kurir.rs/Istorijski zabavnik
Bonus video:
U TRENUCIMA KADA SE SUOČAVAMO SA NAJVEĆIM IZAZOVIMA, NAŠ ZADATAK JESTE DA NE DOZVOLIMO DA SRBIJA STANE Vučić: Daćemo sve od sebe da Srbija nastavi da ide napred